ΚΥΡΙΑΚΗ 19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012 Η ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ

            «Πρόσχωμεν! Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις»

Σ’ αὐτή τήν ἐκφώνηση τοῦ ἱερουργοῦ ὁ λαός μέ τό στόμα τῶν ἱεροψαλτῶν ἀπαντᾶ καί ὁμολογεῖ: «Εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν». Ἕνας εἶναι Ἅγιος, ἕνας εἶναι Κύριος, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ πατέρα. Ἀμήν. Τά ἴδια λόγια γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό ἀκοῦμε καί στή Δοξολογία τοῦ ὄρθρου. «Ὅτι σύ εἶ μόνος Ἅγιος, σύ εἶ μόνος Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός. Ἀμήν». Τό δεύτερο μέρος τῆς ἀπάντησης τοῦ λαοῦ, ἔχει παρθεῖ ἀπό τήν πρός τούς Φιλιππησίους ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός» (1) καί ἀποτελοῦσε μέρος λειτουργικοῦ ὕμνου τῆς πρώτης Ἐκκλησίας. Ἐπιβεβαιώνεται ἔτσι πόσο κοντά ἡ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας βρίσκεται μέ τήν ἁγία Γραφή. (2)

            Ἀπό τήν ἐκφώνηση τοῦ ἱερουργοῦ «τά ἅγια» εἶναι τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτά τά ἅγια πρέπει νά δίδονται μόνον στούς ἁγίους. Μέ τό βαθύτερο νόημα αὐτῆς τῆς λέξης ὅμως ποιός ἄνθρωπος εἶναι πράγματι «ἅγιος»; Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ὁμολογία σέ εὐχή τῆς ἀκολουθίας τῶν κεκοιμημένων. «Ὅτι οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος, ὅς ζήσεται καί οὐχ ἁμαρτήσει∙ Σύ γάρ μόνος ἐκτός ἁμαρτίας ὑπάρχεις». Ἀναμάρτητος καί «ἐκτός ἁμαρτίας» ὑπῆρξε μόνον ὁ Κύριος Ἰησοῦς. Ἅγιος ὅμως δέν μπορεῖ κανείς ἀπό τούς ἀνθρώπους νά εἶναι σέ σύγκριση μέ τόν Κύριον Ἰησοῦ, πού εἶναι ἀπόλυτα ἅγιος καί πηγή κάθε ἄλλης ἁγιότητας. Στούς ἀνθρώπους μόνο σχετική ἁγιότητα μπορεῖ νά ὑπάρξει μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν προσωπική προσπάθειά τους. Ἀκόμα καί ἡ Θεοτόκος Παναγία σημάδευσε τή σχετική αὐτή ἁγιότητα στό ὕψιστο βαθμό, ὅμως, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλον ἄνθρωπο καί στό μέτρο πού αὐτό εἶναι ἐφικτό σέ πλάσμα ἀνθρώπου. Κατά τόν Εὐαγγελισμό ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα καθαρίσθηκε ἀπό τό προπατορικό ἁμάρτημα χαρίζοντάς την καί σχετική ἀναμαρτησία γιά νά εἶναι δηλαδή ἐλεύθερη καί ἀπό μικρά ἁμαρτήματα. Τή χάρη αὐτή τήν ἔλαβε ἀπό τόν Υἱό της, τόν Κύριον Ἰησοῦ, τόν ὁποῖο ἐγέννησε ἀδιαφθόρως. (3) Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀποδίδει μεγάλη τιμή στό πρόσωπο τῆς Θεοτόκου Παναγίας καί τή θεωρεῖ ὡς τήν πλέον ἐξυμνημένη μεταξύ τῶν κτισμάτων τοῦ Θεοῦ, ὡς «τήν τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ καί ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ». Ὁ σεβασμός καί ἡ τιμή αὐτή ὅμως δέ σημαίνουν πώς τήν ἀναγνωρίζει ὡς τέταρτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, οὔτε τῆς ἀποδίδει τή λατρεία πού ἁρμόζει μόνο στό Θεό. (4) Συμπερασματικά ἡ ἀνθρώπινη ἁγιότητα ἐπιβάλλεται νά διακρίνεται ἀπό τήν ἁγιότητα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

            Στήν ἐκφώνηση τοῦ ἱερουργοῦ: «Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις», ἡ ἀπάντηση τοῦ λαοῦ πώς: «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν» ἔρχεται νά ἐπικυρώσει αὐτή τη διάκριση ἀνάμεσα στήν ἁγιότητα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ἐκείνη τήν ἀνθρώπινη. Ἀπό αὐτή τήν ἀνθρώπινη, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ὅπως προαναφέραμε, ἀποδέχεται τή σχετική ἁγιότητα. Γιά νά γίνει αὐτή πιό κατανοητή, νά συμπληρώσουμε κάποιες σκέψεις. «Τά  Ἅγια» μόνον οἱ ἅγιοι μποροῦν νά τά δεχθοῦν. Αὐτά τά «Ἅγια» μόνο στούς ἁγίους μεταδίδονται. Ποιοί ὅμως εἶναι οἱ ἅγιοι; Ὑπάρχουν ἅγιοι ὅπως ὁ Κύριός μας; Ποιοί λοιπόν εἴμαστε οἱ ἅγιοι; Τί μᾶς κάμνει ἁγίους; Οἱ ἀρετές μας ; Εἶναι ἀνύπαρκτες. Τά κατορθώματά μας, οἱ πτώσεις μας, οἱ ἁμαρτίες μας; Αὐτά μᾶς κάμνουν ἁμαρτωλούς. Καί ὅλοι τέτοιοι εἴμαστε, ἁμαρτωλοί.

            Ἄν γινώμαστε ἅγιοι αὐτό τό χρωστᾶμε σ’ Ἐκεῖνον, πού μᾶς χαρίζει ἁγιότητα, πού μᾶς μπολιάζει μέ τήν ἁγιότητα. Μέ τό ἱερό Βάπτισμα μᾶς ἔκανε ἁγίους, μᾶς συνέδεσε μέ τό Σῶμα Του, τήν ἁγία Του Ἐκκλησία. Ὅταν ἁμαρτάνουμε, μᾶς ξανακάμνει ἁγίους μέ τό δεύτερο Βάπτισμα, μέ τό λουτρό τῆς Μετανοίας, ὅπου μᾶς ἑνώνει πάλιν μέ τό Σῶμα Του, μᾶς ξαναβάζει στήν Ἐκκλησία Του. Μᾶς κάμνει, ξανά ἁγίους, ὅταν ἀκατάπαυστα μᾶς προσφέρει τή Θεϊκή Του χάρη γιά νά παλεύουμε, γιά νά ἀγωνιζόμαστε, γιά νά πορευόμαστε πρός τήν ἁγιότητα. Ὅσο προσπαθοῦμε, τόσο μᾶς εὐλογεῖ. Καί ὅσο ξανά καί ξανά, ἀκατάπαυστα μετανοοῦμε καί γυρίζουμε κοντά Του, τόσο μᾶς ἐλεεῖ καί μᾶς ἁγιάζει. Τά «Ἅγια τοῖς Ἅγίοις». Ἡ ἁγιότητα δέν εἶναι ἀνθρώπινο κατόρθωμα, εἶναι χάρισμα Θεϊκό, δῶρο τῆς ἀγάπης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ μας. Ἐμεῖς πού δεχόμαστε τήν ἁγιότητά Του ὀνομαζόμαστε καί κατά χάρη γινόμαστε ἅγιοι. Βάπτισμα, Μετάνοια, ἀσταμάτητος ἀγώνας, ἔργα ἀγαθά, μᾶς ὁδηγοῦν στήν ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ. Καί Ἐκεῖνος μᾶς προσφέρει τά «Ἅγια» δηλαδή τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του. Γι’ αὐτό ὀνομαζόμαστε ἅγιοι, διότι κοινωνοῦμε, μεταλαμβάνουμε τόν μόνον Ἅγιο, τόν Κύριον Ἰησοῦν. (5)

            Ἐδῶ ὅμως τίθεται ἀμέσως τό ἐρώτημα, ὅταν μᾶς διακατέχει ἕνα εἶδος ἔμμονης ἀναξιότητας. Προβληματιζόμαστε ὡς πρός τή συχνότητα τῆς Θείας Μετάληψης. Ἄλλοι πιστεύουν πώς πρέπει νά κοινωνοῦμε πολύ ἀραιά, ἄλλοι ὑπέρ τῆς συχνῆς Θείας Κοινωνίας. Πολλά θά μποροῦσαν νά λεχθοῦν. Ἀλλά ἄς δώσουμε τό λόγο στόν οἰκουμενικό Διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, τόν ἱερό Χρυσόστομο, πού σέ μετάφραση, μᾶς λέγει: «Πολλοί μεταλαμβάνουν μία φορά τόν χρόνο, ἐνῶ ἄλλοι δύο καί ἄλλοι πολλές φορές. Ἀναφέρομαι σέ ὅλους μας, ὄχι μόνο σέ ὅσους εἶναι ἐδῶ, ἀλλά καί σ’ ἐκείνους πού ζοῦν στήν ἔρημο. Διότι ἐκεῖνοι μεταλαμβάνουν μία φορά τόν χρόνο, καί πολλές φορές κάθε δύο χρόνια. Τί λοιπόν; Ποιούς θά ἀποδεχθοῦμε; Αὐτούς πού μεταλαμβάνουν μία φορά, πολλές φορές ἤ λίγες φορές; Οὔτε αὐτούς, πού μεταλαμβάνουν μία φορά, οὔτε αὐτούς πού μεταλαμβάνουν πολλές, οὔτε αὐτούς πού μεταλαμβάνουν λίγες φορές, ἀλλά ἐκείνους πού μεταλαμβάνουν μέ καθαρή συνείδηση, μέ καρδιά καθαρή, καί μέ ζωή ἀνεπίληπτη. Ὅσοι εἶναι τέτοιοι ἄς πλησιάζουν πάντοτε, ἐνῶ ὅσοι δέν εἶναι τέτοιοι, ἄς μήν προσέρχονται οὔτε μία φορά. Γιατί ἄραγε; Διότι παίρνουν καταδίκη καί κατάκριση, κόλαση καί τιμωρία» καταλήγει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος. (6) Γι’ αὐτό τό τελευταῖο εἶναι χαρακτηριστική ἡ φράση ἀπό τήν εὐχή τοῦ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ στήν ἀκολουθία τῆς Θείας Μετάληψης: «Κύριε Ἰησοῦ… ἀξίωσόν με ἀκατακρίτως μεταλαβεῖν τῶν Θείων καί ἐνδόξων καί ἀχράντων καί ζωοποιῶν Σου Μυστηρίων, μή εἰς κόλασιν, καί εἰς προσθήκην ἁμαρτιῶν….». Καί βέβαια ὅλα αὐτά, πάντοτε μέ τή καθοδήγηση καί εὐλογία τοῦ πιστοῦ ἐντός τοῦ ἐξομολογητηρίου ἀπό τόν πνευματικό του.