ΚΥΡΙΑΚΗ 12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012 Ο ΚΑΘΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΙΩΝ ΔΩΡΩΝ

«Λάβετε φάγετε, τοῦτό μού ἐστι τό Σῶμα, τό ὑπέρ ὑμῶν κλώμενον

 εἰς  ἄφεσιν ἁμαρτιῶν»

«Πίετε ἐξ  αὐτοῦ  πάντες, τοῦτό  ἐστι  τό Αἷμα μου, τό  τῆς  καινῆς

διαθήκης, τό ὑπέρ ὑμῶν καί πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν»

            Ὁ λειτουργός μέ σταθερή φωνή καί ἐκφώνηση σεμνή, ἐπαναλαμβάνει τά λόγια τοῦ Κυρίου, πού λέχθηκαν κατά τόν Μυστικό Δεῖπνο καί ἵδρυσαν τό θειότατο μυστήριο. Ἡ ἀπάντηση τοῦ λαοῦ μέ τό στόμα τῶν ἱεροψαλτῶν εἶναι τό «Ἀμήν». Εἶναι ἐπιβεβαίωση τοῦ λαοῦ πώς ὁ Ἄρτος μεταβάλλεται σέ Σῶμα Χριστοῦ καί ὁ οἶνος σέ Αἷμα Χριστοῦ. Ὁ καθαγιασμός τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί ἐπειδή τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ἐργάζεται ὅλα αὐτά, γι’ αὐτό καί ὁ ἱερουργός ἀμέσως μετά τόν καθαγιασμό παρακαλεῖ: «Ὥστε γενέσθαι τοῖς μεταλαμβάνουσιν εἰς νῆψιν ψυχῆς, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν…..». Αὐτό ἔχει σημασία, γι’ αὐτό προσφέρεται ἡ θυσία. Αὐτοί, πού μετέχουν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ νά ἔχουν ἄγρυπνη τήν ψυχήν καί νά συγχωρεθοῦν τά ἁμαρτήματά τους….

            Μετά τήν ἐπίκληση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα δέν ἔχουμε ἁπλῶς «ἄρτον καί οἶνον», δέν «κρύπτεται ὑπό τά εἴδη τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ», οὔτε εἶναι σύμβολα τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὅπως παραδέχονται οἱ προτεσταντικές παρεκκλίσεις. Γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη ὁ ἄρτος πλέον εἶναι αὐτό τό Σῶμα τοῦ Κυρίου καί ὁ οἶνος εἶναι αὐτό τό ἴδιο Αἷμα τοῦ Κυρίου. Ἡ μεταβολή δηλαδή εἶναι πραγματική καί οὐσιαστική. Δέν εἶναι πράξη συμβολική. Ἐδῶ εἶναι χαρακτηριστική ἡ θέση τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ Καβάσιλα σέ μετάφραση: «Ὁ Ἄρτος τοῦ Σώματος τοῦ Κυρίου δέν εἶναι πλέον τύπος, οὔτε δῶρον πού φέρει τήν εἰκόνα τοῦ ἀληθινοῦ δώρου ἤ περικλείει μέσα του μία ἐπιγραφή γιά τό σωτήριο πάθος, σάν σέ πίνακα, ἀλλά εἶναι τό ἴδιο τό ἀληθινό δῶρο, εἶναι τό ἴδιο τό Πανάγιο Σῶμα τοῦ Κυρίου, πού δέχθηκε πραγματικά ὅλες ἐκεῖνες τίς προσβολές, τίς ὕβρεις, τούς μώλωπες, πού σταυρώθηκε, «ἐμαρτύρησε ἐπί Ποντίου Πιλάτου τήν καλήν ὁμολογίαν, ραπίσθηκε, βασανίσθηκε, ὑπέφερε ἐμπτυσμούς, γεύθηκε χολή. Ὅμοια καί ὁ οἶνος εἶναι  τό ἴδιο τό Αἷμα, πού ξεπήδησε, ὅταν ἐσφάγηκε τό Σῶμα». (1)

            Γιά τή μεταβολή τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου σέ Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ, ὅσοι θελήσουν μέ ὀρθολογιστικές θέσεις νά δώσουν ἐξηγήσεις, ἰσχύει ἐκεῖνο πού ἔγραψε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πώς καί ἐδῶ ἔχουμε: «μωράς ζητήσεις καί γενεαλογίας καί ἔρεις καί μάχας νομικάς» (2) δηλαδή ἔχουμε ἀνόητες συζητήσεις σέ γενεαλογικούς καταλόγους καί φιλονικίες καί διαμάχες γύρω ἀπό τίς διατάξεις τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νόμου. Ὅλα αὐτά εἶναι ἀνώφελα καί μάταια. Καμιά ἀπό τίς ἀπαντήσεις αὐτές, πού προσπαθοῦμε νά δώσουμε μέ τήν ψυχρή λογική, δέν μπορεῖ νά μᾶς ἱκανοποιήσει. Καί τοῦτο γιατί ἡ λογική μας, ἐνῶ εἶναι μία ὕψιστη ἀνθρώπινή μας ἱκανότητα γιά τά καθημερινά μας προβλήματα, ἐν προκειμένῳ ἀδυνατεῖ νά διατυπώσει θέσεις καί ἀλήθειες, πού ὑπερβαίνουν τίς δυνατότητές της. Τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας δέν μπορεῖ νά προσφέρεται γιά ἐπιστημονικές συζητήσεις καί λογικές ἐξηγήσεις, πού ἰσχύουν γιά θέματα καί πράγματα τῆς καθημερινότητάς μας.

            Ὁ καθαγιασμός τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι μυστήριο καί ἀντιμετωπίζεται μόνο μέσα ἀπό τήν πίστη. Εἶναι σαφής καί χαρακτηριστική ἡ ἐκφώνηση τοῦ ἱερουργοῦ, ὅταν προσκαλεῖ τούς πιστούς νά προσέλθουν στή Θεία Κοινωνία: «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης προσέλθετε». Μέ δέος Θεοῦ, μέ πίστη ὅτι αὐτό πού θά μεταλάβετε εἶναι Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ καί μέ ἀγάπη πρός τόν πλησίον προσέλθετε. Ἰδιαίτερα γιά τό δεύτερο σημεῖο, πού εἶναι ἡ πίστη, νά μεταφέρουμε ἕνα σχολιασμό τοῦ μακαριστοῦ π. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν, Ὀρθοδόξου κληρικοῦ τῆς Ἀμερικής καί συγγραφέα πολλῶν ἀξιολόγων βιβλίων. Στό βιβλίο τοῦ «Εὐχαριστία», πού εἶναι μία σειρά σκέψεων γιά τή Θεία Εὐχαριστία γράφει: «Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία μετά τούς κατηχούμενους ἐγκατέλειπαν τή σύναξη ἐπίσης, καί οἱ μετανοοῦντες, δηλαδή οἱ προσωρινά ἀποκομμένοι ἀπό τή συμμετοχή στό μυστήριο. «Οὐδείς τῶν κατηχουμένων, οὐδείς ἐξ ἐκείνων τῶν ὁποίων ἡ πίστη δέν εἶναι στερεά, οὐδείς τῶν μετανοούντων, οὐδείς τῶν ἀκαθάρτων νά προσεγγίσει τά Ἅγια Μυστήρια». Στή σύναξη τῆς Ἐκκλησίας παραμένουν μόνοι οἱ πιστοί, δηλαδή τά βαπτισμένα μέλη τῆς Ἐκκλησίας, καί ὅλοι αὐτοί καλοῦνται τώρα μέ τήν κοινή προσευχή νά προετοιμασθοῦν γιά τήν εὐχαριστιακή προσφορά. «Ὅσοι πιστοί, ἔτι καί ἔτι ἐν εἰρήνη τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν» ἀκούγεται μέχρι σήμερα ἡ ἐκφώνηση τοῦ ἱερουργοῦ, μετά τήν ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. Μέ τήν ἐκφώνηση αὐτή στή Θεία Λειτουργία γίνεται ὁ διαχωρισμός, ἡ βαθύτερη ἔννοια τοῦ ὁποίου σχεδόν χάθηκε στή σύγχρονη ἐκκλησιαστική συνείδηση. Στίς μέρες μας οἱ θύρες τοῦ ναοῦ εἶναι ἀνοικτές σ’ ὅλη τή διάρκεια τῆς Λειτουργίας καί ὅποιος ἐπιθυμεῖ καί ὅταν ἐπιθυμεῖ μπορεῖ νά μπεῖ ἤ νά βγεῖ… Ξεχνᾶμε ὅτι ἡ Θεία Εὐχαριστία ἀπό τή φύση της εἶναι κλειστή σύναξη τῆς Ἐκκλησίας καί ὅτι σ’ αὐτή τή σύναξη ὅλοι μέχρι καί τόν τελευταῖο εἶναι ἀφιερωμένοι καί ὅλοι λειτουργοῦν – καθένας στή θέση του – στή μοναδική ἱερουργία τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτός πού λειτουργεῖ δέν εἶναι μέ ἄλλα λόγια οὔτε ὁ ἱερέας καί οὔτε ἀκόμη ὁ ἱερέας μέ τους λαϊκούς, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία, τήν ὁποία ὅλοι μαζί συγκροτοῦν καί φανερώνουν σ’ ὅλο της τό πλήρωμα». (3) Ὁ σχολιασμός τοῦ π. Ἀλεξάνδρου ἀκριβῶς θέλει νά τονίσει πώς στή λατρευτική σύναξη τῆς Θείας Λειτουργίας προϋποτίθεται πώς μετέχουν μόνον οἱ πιστοί, πού ἔχουν συνείδηση τοῦ τελουμένου μυστηρίου τῆς μεταβολῆς τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου σέ Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ.