Κυριακή 29 Αὐγούστου 2021 (ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ)

Κυριακή 29 Αὐγούστου 2021 (ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ)

(Πραξ. ιγ' 25 - 32)

 «Οὐκ εἰμί ἐγώ, ἀλλ΄ ἰδού ἔρχεται μετ΄ ἐμέ οὗ οὐκ εἰμί ἄξιος τό ὑπόδημα τῶν ποδῶν λῦσαι»

Ἡ σημερινή σύναξη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καί ἡ θεία Λειτουργία ὁρίστηκε γιά τόν πανηγυρικό ἐορτασμό τῆς μνήμης τοῦ μεγαλύτερου ἀπό τούς προφῆτες, τοῦ τιμίου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννου. Τό Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα παρουσιάζει μία ἀπό τίς λαμπρότερες ἀρετές τοῦ ἁγίου βίου του, τήν βαθειά ταπεινοφροσύνη τῆς ψυχῆς του.

Ἐνῶ πλήθη λαοῦ παρακολουθοῦσαν τό κήρυγμά του καί τόν θαύμαζαν, καί πολλοί νόμιζαν ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Μεσσίας, ὁ Ἰωάννης διεκήρυττε: «Οὐκ εἰμί ἐγώ (ὁ Μεσσίας), ἀλλ' ἰδού ἔρχεται μετ' ἐμέ, (ὁ Χριστός), οὗ οὐκ εἰμί ἄξιος τό ὑπόδημα τῶν ποδῶν λῦσαι». Εἶναι τόσο μεγάλος Ἐκεῖνος, καί τόσο μικρός καί ἐλάχιστος ἐγώ, ὥστε εἶμαι ἀνάξιος νά λύσω τά λουριά τῶν ὑποδημάτων του. Τί δείχνει μέ αὐτό; Ταπεινοφροσύνη μεγάλη, βαθειά καί πλήρη. Τήν ἀρετή, λοιπόν, αὐτήν θά μελετήσουμε σήμερα στήν ἁγία του μνήμη.

Τό πρῶτο πού μαθαίνουμε ἀπό τήν ταπεινοφροσύνη τοῦ Τιμίου Προδρόμου εἶναι ὅτι ἀποτελεῖ καρπό αὐτογνωσίας. Ἐκεῖνος πού ἔχει τήν αὐτογνωσία, τό θεμέλιο αὐτό τῆς ταπεινοφροσύνης, οὔτε ὑποτιμᾶ, οὔτε ὑπερτιμᾶ τίς δυνάμεις του. Ἀλλά γνωρίζει ποιός πράγματι εἶναι, ποιές εἶναι οἱ δυνάμεις του, τά προσόντα του, οἱ ἱκανότητές του, τί μπορεῖ καί τί δέν μπορεῖ νά κάνει, ὥστε νά ἐπιδιώκει καί νά ζητᾶ πάντοτε πράγματα, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις του, ὅπως τό λέει καί τό θεῖο ρητό: «ὑψηλότερά σου μή ζήτει καί ἰσχυρότερά σου μή ἐξέταζε». Αὐτογνωσία εἶναι τό «γνῶθι σαυτόν»  τῶν ἀρχαίων σοφῶν, πού καί αὐτοί τό θεωροῦσαν ὡς βάση τῆς καλῆς καί ἐνάρετης ζωῆς, ὡς τό κύριο συστατικό  τοῦ φρόνιμου, τοῦ σοφοῦ πού ζητᾶ νά γνωρίσει τό Θεό.

Γι΄ αὐτό καί ἔλεγε ἄλλος σοφός: «Εἰ βούλει Θεόν γνῶναι, προλαβών γνῶθι σαυτόν». Ἐάν ὄντως θέλεις νά γνωρίσεις τόν Θεό, προηγουμένως πρέπει νά γνωρίσεις τόν ἑαυτό σου. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει αὐτογνωσία,  ἐξασφαλίζει πολλά καλά στόν ἑαυτό του. Προκόβει καί στήν ἀνθρώπινη γνώση καί σοφία. Προχωράει καί στήν ἐπίγνωση τῆς θείας ἀλήθειας. Γνωρίζει τόν Θεό καί ὑποτάσσεται στούς νόμους τοῦ Θεοῦ. Ἐλεύθερος ἀπό ἐγωισμό καί ὑπερηφάνεια, εἶναι πρόθυμος νά διδάσκεται καί νά μαθαίνει. Ἐρευνᾶ μέ ταπείνωση. Προσφεύγει μέ εὐλάβεια στόν Θεό καί παίρνει φωτισμό, εὐλογία καί χάρη. Παίρνει πνευματικές δυνάμεις, ὥστε νά ἐργάζεται τά καλά καί θεάρεστα ἔργα. Ἔχει στήν ψυχή του τή χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Αὐτό ἔγινε καί μέ τόν Τίμιο Πρόδρομο. Εἶχε αὐτογνωσία καί ἔλεγε: «Δέν εἶμαι ἐγώ ὁ Χριστός. Ἐγώ εἶμαι δοῦλος καί ὑπηρέτης του». Αὐτή ἦταν ἡ αὐτογνωσία του. Καί μέ τήν αὐτογνωσία, δηλαδή τήν ταπεινοφροσύνη, ἀφοσιώθηκε στόν Θεό καί δοξάστηκε ἀπό τόν Θεό. Ἀναδείχτηκε ὁ μεγαλύτερος ἀπό τούς προφῆτες καί ἀξιώθηκε νά βαπτίσει τόν Χριστό. Ἡ ταπεινοφροσύνη, λοιπόν, στηρίζεται πάνω στήν αὐτογνωσία.

 Ἀλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς ταπεινοφροσύνης εἶναι ἡ συναίσθηση τῆς ἀναξιότητας. Ἐφόσον ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει τόν ἑαυτό του, ἔχει καί συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς του. Γνωρίζει καί  αἰσθάνεται ὅτι εἶναι ἁμαρτωλός· ἄνθρωπος μέ ἐλαττώματα καί κακίες, μέ πολλά σφάλματα καί ἁμαρτήματα. Τά βλέπει αὐτά, τά ἀναγνωρίζει καί  λυπᾶται χωρίς, ὅμως, καί νά ἀποθαρρύνεται γιά τή διόρθωσή του. Δέν ἀρνεῖται τήν ἐνοχή του καί δέν δικαιολογεῖ τά σφάλματά του. Ὁμολογεῖ ὅτι ἀπέχει πολύ ἀπό τόν βίο τῆς ἀρετῆς.

Ὁ Πρόδρομος δέν ἔζησε τήν ἁμαρτωλή ζωή τῶν πολλῶν ἀνθρώπων. Εἶχε ζήσει στήν ἔρημο ἀφοσιωμένος στόν Θεό. Ὡς ἄνθρωπος, ὅμως, πού ἐπιβαρυνόταν καί αὐτός ἀπό τήν προπατορική ἁμαρτία εἶχε συνείδηση τῆς ἁμαρτωλότητας του καί γι' αὐτό εἶχε συνείδηση καί τῆς ἀναξιότητας του! Πίστευε, ὅτι εἶναι ἀνάξιος νά προσφέρει στόν Χριστό καί τήν παραμικρή ὑπηρεσία. Καί μολονότι ὁ Κύριος διακήρυξε ὅτι δέν εἶχε γεννηθεῖ ἕως τότε ἄνθρωπος ἀνώτερος ἀπό τόν Ἰωάννη τόν βαπτιστή, ὁ Πρόδρομος, συγκρίνοντας τόν ἑαυτό του μέ τόν Χριστό καί ἀτενίζοντας τό ἀσύγκριτο ὕψος τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, διακήρυττε καί έλεγε· «οὐκ εἰμί ἄξιος τό ὑπόδημα τῶν ποδῶν αὐτοῦ λῦσαι»!

Ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας εἶναι τό δεύτερο στοιχεῖο τῆς ταπεινοφροσύνης. Ὅταν γνωρίζω καί ὁμολογῶ ὅτι εἶμαι μικρός καί ἀδύνατος, ἁμαρτωλός, ἄνθρωπος μέ ροπή πρός τό κακό, μέ πτώσεις καί μέ ἔνοχη συνείδηση, καί γι' αὐτό ἀνάξιος τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ, τότε ἔχω ταπεινοφροσύνη, τή σπουδαιότερη ἀρετή, τό θεμέλιο καί τό στήριγμα τῆς χριστιανικῆς τελειότητας καί ζωῆς.

Ἡ ταπεινοφροσύνη, λοιπόν, εἶναι ἀρετή τῶν μεγάλων ἀνδρῶν. Κάθε Χριστιανός, ὅμως, καλεῖται νά γίνει μεγάλος. Καί εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη ἡ πρώτη ἀρετή, ἡ στέρεη πέτρα τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς. Αὐτή ἀνέδειξε τήν Παρθένο. Αὐτή ἀνέδειξε τόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή. Αὐτή ἀνέδειξε τόν Παῦλο. Αὐτή ἀναδεικνύει τούς μεγάλους στήν ἐπίγεια Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί στήν οὐράνια θεία Βασιλεία. Ἄς καλλιεργήσουμε, λοιπόν, καί ἐμεῖς στίς ψυχές μας τήν ταπεινοφροσύνη, γιά νά γίνουμε πράγματι μεγάλοι καί ἔνδοξοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀναδείχθηκε καί ὁ Βαπτιστής Ἰωάννης.