ΚΥΡΙΑΚΗ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ

               ΚΥΡΙΑΚΗ  22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012        

                  ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ

 «Ὑπέρ τοῦ ρυσθῆναι ἡμᾶς ἀπό τῆς ὀργῆς….τοῦ Κυρίου

                                                            δεηθῶμεν»

            Γενικά ἡ ὀργή ὁρίζεται ὡς «ἡ ἔντονη ψυχική κατάσταση, πού προκαλεῖται ἀπό ἀδικία, προσβολή ἤ γενικότερα κάτι πού δυσαρεστεῖ καί ἐκδηλώνεται μέ ἐπιθετική συμπεριφορά καί ἐπιθυμία γιά ἐκδίκηση». Αὐτή ἡ ἐκδικητική στάση συχνά παρουσιάζεται μέ βίαιο τρόπο. Εἶναι πράγματι ἕνα ἰσχυρό πάθος, πού τό ἀσκητικό Ὀρθόδοξο φρόνημα, τό συμπεριλαμβάνει ἀνάμεσα στά ἑπτά θανάσιμα ἁμαρτήματα. Οἱ ἐγωκεντρικές διαθέσεις τοῦ ὀργιζόμενου τόν ὠθοῦν στήν ἐκδικητικότητα, πού ἀδυνατεῖ νά συγχωρέσει, καί ὅταν ἐκδηλώνεται, μπορεῖ νά ἐπιφέρει καί βιαιοπραγίες σοβαρές καί ἐπικίνδυνες. Γιά τή σοβαρότητα τοῦ πάθους τῆς ὀργῆς ὁ Κύριος στήν ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία Του, μᾶς λέγει: «Πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ εἰκῆ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει». (1) Ὁ ἀρχαῖος νόμος τοῦ Θεοῦ ἀπαγόρευε τόν φόνο μέ τήν ἕκτη ἐντολή τοῦ Δεκαλόγου, πού ὥριζε: «οὐ φονεύσεις». Οἱ Ἰουδαῖοι νομοδιδάσκαλοι ζητοῦσαν νά ἑλκύσουν τήν προσοχή τοῦ λαοῦ στήν πράξη τοῦ φόνου, χωρίς νά ἐνδιαφέρονται γιά τά ἐσωτερικά αἴτια, πού μποροῦν νά προκαλέσουν τή φονική πράξη. Ἡ φαρισαϊκή νοοτροπία ἔδιδε σημασία στήν πράξη τοῦ φόνου, ὅμως ἄφηνε νά καλλιεργεῖται στή διάθεση τῶν ἀνθρώπων τό πάθος τῆς ὀργῆς καί τοῦ θυμοῦ. Γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος, γιά νά δώσει τήν τελειότητα τοῦ ἤθους τοῦ ἀνθρώπου, σημειώνει πώς πρίν γίνει λόγος γιά τήν ἐξωτερική πράξη τοῦ φόνου, χρειάζεται νά ἐξετάζεται ἡ ἐσωτερική διάθεση τοῦ ἀνθρώπου.

            Ὁ εὐαγγελικός λόγος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ δέν περιορίζεται στήν ἐξωτερική ἀρετή, ἄν αὐτή δέν κυριαρχήσει καί στήν ἐσωτερική διάθεση τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι χαρακτηριστική ἡ διατύπωση: «Μη κρίνετε κατ’ ὄψιν, ἀλλά τήν δικαίαν κρίσιν κρίνατε» (2). Δέν μποροῦμε ἀπό τά ἐξωτερικά φαινόμενα, ἀπό τίς πρῶτες ἐντυπώσεις, νά βγάλουμε ἀληθῆ συμπεράσματα. Ἔτσι μένουμε στά «κατ’ ὄψιν», μ’ αὐτά δίδουμε ψευδεῖς ἐντυπώσεις, ἀποκρύπτουμε τήν πραγματικότητα. Οἱ λογισμοί μας, τά αἰσθήματά μας, οἱ διαθέσεις μας δημιουργοῦν τίς προϋποθέσεις γιά νά ἐκφρασθοῦν οἱ πράξεις, τά ἔργα, οἱ ἀρετές καί οἱ κακίες μας. Ἡ ὀργή ἐν προκειμένῳ εἶναι πρωτίστως ἐσωτερική κατάσταση, πού ἐκδηλώνεται μέ λόγο, μέ χειρονομίες καί μέ πράξεις. Γι’ αὐτό καί χρειάζεται νά εἶναι ἐλεγχόμενη.

            Ὁ ἱερός Χρυσόστομος ἀναφέρει πώς ἐκεῖνος πού δέν παρασύρεται εἰς ὀργήν, πολύ περισσότερο δέν θά παρασυρθεῖ εἰς τόν φόνο. Καί ἐκεῖνος πού χαλιναγωγεῖ τόν θυμό, πολύ περισσότερο θά συγκρατήσει  τά χέρια του ἀπό φονική πράξη. «Ὁ τήν ρίζαν ἐκκόπτων, πολλῶ μᾶλλον ἀναιρήσει τούς κλάδους», προσθέτει ὁ ἅγιος πατέρας. Δηλαδή αὐτός πού κόπτει τή ρίζα, πολύ περισσότερο θά ἐξαφανίσει τά κλαδιά. Τό χριστιανικό ἦθος ἐπιβάλλει νά κόβουμε μέ κάθε τρόπο τή ρίζα καί τό σπινθήρα τῆς ὀργῆς καί νά μήν κρατᾶμε καμιά πρόφαση ὀργῆς. Μήπως θυμώνοντας στήν ἀρχή εὔλογα τάχα, ὕστερα πέσουμε στή μανία τοῦ παράλογου θυμοῦ. Μάλιστα, ὄχι μόνο χρειάζεται νά ἀπέχουμε ἀπό τήν ἐνεργητική ὀργή, ἀλλά καί ἀπό αὐτούς τούς λογισμούς τῆς ὀργής. Ὅταν κανείς ἀφήνεται νά καλλιεργοῦνται μέσα του λογισμοί μνησικακίας, πού δέ λησμονεῖ τό κακό πού ὑπέστη καί διακατέχεται ἀπό ἔντονη ἐπιθυμία νά βλάψει καί νά ἐκδικηθεῖ σ’ αὐτήν τήν ψυχική του κατάσταση, εὔκολα θά βρεθοῦν στιγμές γιά νά ξεσπάσει. Καί ἡ ἐκτόνωση αὐτή μπορεῖ νά φτάσει σέ πολλές μορφές βιαιότητας.

            Βέβαια ἡ ὀργή δέν εἶναι πάντα ἀποτρεπτική. Εἶναι ἐνδεικτική ἡ προτροπή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στή φράση του: «ὀργίζεσθε καί μή ἁμαρτάνετε», πού ἀναφέρεται καί ἀπό τόν ψαλμωδό στόν τέταρτο ψαλμό του. Ὁ Ἀπόστολος προσθέτει: «Ὁ ἥλιος μή ἐπιδυέτω ἐπί τῷ παροργισμῷ ὑμῶν»(3). Ὅταν ὀργίζεσθε, μή φτάνετε ὡς τήν ἁμαρτία^. ἡ δύση τοῦ ἥλιου ἄς μή σᾶς βρίσκει ἀκόμα ὀργισμένους. Αὐτό μπορεῖ νά συμβεῖ, ὅταν κανείς δέχεται ἀδικίες, προσβολές, παραμερισμούς, ὕβρεις. Καί κυρίως, ὅταν σκόπιμα ἀπό κάποιους παραποιεῖται καί ἀλλοιώνεται ἡ ἀλήθεια. Ἰδιαίτερα μάλιστα ἡ παραποίηση καί ἡ νόθευση τῆς θρησκευτικῆς ἀλήθειας, πού ἐνοχλεῖ καί προκαλεῖ τόν κατά Θεόν ζῆλο πιστῶν ἀνθρώπων. Ἐδῶ ὅμως κρίνεται καί ἀξιολογεῖται τό ὅριο τῆς ἀνεκτικῆς καί τῆς ἐφάμαρτης ὀργῆς. Ἡ ὑποστήριξη καί ὑπεράσπιση τῆς ἀλήθειας εἶναι ὑποχρέωση τοῦ κάθε ἔντιμου ἀνθρώπου, μάλιστα πολύ περισσότερο, ὅταν αὐτός εἶναι καί πιστός. Ἡ ὑποστήριξη καί ὑπεράσπιση ὅμως τῆς ἀλήθειας δέν μπορεῖ νά συνοδεύεται μέ ἐκτροπές συμπεριφορᾶς μέ προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καί περισσότερο, ἡ στήριξη τῆς ἀλήθειας νά γίνεται μέ χειροδικίες. Ἰδιαίτερα αὐτό τό τελευταῖο δέν μπορεῖ νά ἀποτελεῖ μέσο ἐπίλυσης ὅλων τῶν θεμάτων, ἰδιαίτερα ὅμως τῶν θεμάτων τῆς πίστης.

            Ἐκεῖνος πού θέλει νά διορθώσει τόν ἀδελφό του, ὅταν ἁμαρτάνει ἤ νά τοῦ βάλει ἐπιτίμιο, ἄς φροντίζει νά παραμένει ἀτάραχος, μήπως θέλοντας νά θεραπεύσει ἄλλον,  ἀρρωστήσει ὁ ἴδιος καί ἀκούσει τά εὐαγγελικά λόγια: «Γιατρέ θεράπευσε πρῶτα τόν ἑαυτό σου». Καί πάλι: «Γιατί βλέπεις τό ἄχυρο στό μάτι τοῦ ἀδελφοῦ σου καί δέν παρατηρεῖς τό δοκάρι μέσα στό δικό σου μάτι;». Γιατί ἄν ἀπό ὁποιαδήποτε αἰτία ἡ κίνηση τῆς ὀργῆς θερμανθεῖ πολύ, τυφλώνει τά μάτια τῆς ψυχῆς καί δέν τήν ἀφήνει νά δεῖ τόν ἥλιο τῆς δικαιοσύνης. Ὅποιος θέλει καί ἐπιθυμεῖ νά ἀγωνιστεῖ νόμιμα τόν πνευματικό ἀγῶνα, ἄς εἶναι ξένος ἀπό τό ἐλάττωμα τῆς ὀργῆς καί τοῦ θυμοῦ (4).

            Ἡ δέηση «Ὑπέρ τοῦ ρυσθῆναι ἡμᾶς ἀπό τῆς ὀργῆς… νά μᾶς γλυτώσει ὁ Κύριος ἀπό τήν ὀργή δέν εἶναι κάτι τό ἀσήμαντο καί δευτερεῦον. Ἡ ὀργή εἶναι ἕνα πάθος ἐπικίνδυνο, πού μπορεῖ νά ὑπονομεύσει τήν πνευματική ζωή τοῦ πιστοῦ.