ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

               ΚΥΡΙΑΚΗ  1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012        

        ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

«Ὑπέρ …νοσούντων, καμνόντων... καί τῆς σωτηρίας αὐτῶν

                                 τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν »

            Στήν προηγούμενη Κυριακή σχολιάσαμε τό πρῶτο μέρος τοῦ ἐνάτου αἰτήματος τῆς «Μεγάλης Συναπτής», πού γίνεται λόγος γι’ αὐτούς πού ταξιδεύουν: «ὑπέρ πλεόντων καί ὁδοιπορούντων». Στή σημερινή περνοῦμε στό δεύτερο μέρος γιά τούς: «νοσοῦντας καί κάμνοντας». Σέ μία ὀδυνηρή καθημερινή πραγματικότητα, πού ἔχει σχέση μέ τήν ὑγεία. Βασικό ἀγαθό τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, καί ὅταν γίνεται λόγος γι’ αὐτήν, ἐννοοῦμε τήν ὑγείαν τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς. «Νοσοῦντες» δέν εἶναι μόνον οἱ πάσχοντες ἀπό σωματικές ἀσθένειες, ἀλλά καί ἐκεῖνοι πού πάσχουν ἀπό ψυχικά νοσήματα. Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα βλέπει τόν ἄνθρωπο ὡς μία ὁλότητα, ὡς μία ὕπαρξη ψυχοσωματική, γι’ αὐτό καί ἐνδιαφέρεται καί φροντίζει καί γιά τό σῶμα, ἀλλά καί γιά τήν ψυχή. Τό νά ἐκλαμβάνεται ὁ ἄνθρωπος μονομερῶς μέ τή σωματική - ὑλική ὑπόστασή του ἤ τήν ψυχική – πνευματική, ἀποτελεῖ κατά τήν Ὀρθόδοξη θεώρηση καί τό ἕνα καί τό ἄλλο παρέκκλιση αἱρετική. Ὁ ἄνθρωπος, ὅπως τό τονίσαμε καί ἄλλη φορά, εἶναι τό «συναμφότερον», σῶμα καί ψυχή, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία ἀδιαίρετη, ἀσύγχυτη, ἄτρεπτη καί ἄρρηκτη σύνθεση σώματος καί ψυχῆς. Τό σωματικό νόσημα ἔχει ἐπιπτώσεις στήν ψυχική του διάθεση καί τό ψυχικό νόσημα στήν σωματική του. Εἶναι χαρακτηριστική ἡ φράση ἀπό τόν «μικρόν παρακλητικόν κανόνα». «Ἀπό τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν ἀσθενεῖ τό σῶμα, ἀσθενεῖ μου καί ἡ ψυχή». Καί βεβαίως αὐτό συμβαίνει καί στήν ἀντίθετη περίπτωση. Δηλαδή: «ὅταν ἀσθενεῖ ἡ ψυχή, ἀσθενεῖ καί τό σῶμα». Καί τοῦτο, γιατί ὑπάρχει μία ἀλληλεπίδραση, ἕνας ἀμοιβαῖος ἐπηρεασμός ψυχῆς καί σώματος.

            Οἱ «κάμνοντες» ἀπό τό ρῆμα «κάμνω» σημαίνει κουράζομαι, ὑποφέρω, ταλαιπωροῦμαι, βασανίζομαι καί ἐξαντλοῦμαι. Ἀπέκαμα, λέμε, ἀποκάμνω, δέν μπορῶ, δέν ἀντέχω ἄλλο. «Ὑπέρ καμνόντων», λοιπόν, σημαίνει, ὅτι δεόμεθα ὑπέρ τῶν ἀνθρώπων, πού ὑποφέρουν. Ὄχι ἀπό βαριές ἀρρώστιες, ἀφοῦ προηγουμένως ἡ δέηση λέγει «νοσούντων». Σέ παλαιότερες ἐποχές περισσότερο, ἀλλά καί στήν δική μας, ὑπάρχουν συνάνθρωποί μας, σέ ἐπώδυνες δουλειές, σέ μεταλλεῖα, λατομεῖα, σέ βαριά βιομηχανία καί ἄλλες. Ὑπέρ αὐτῶν εὔχεται ἡ Ἐκκλησία μας στίς λατρευτικές της συνάξεις. Ὑπέρ ὅλων ἐκείνων, πού μοχθοῦν καί κοπιάζουν ὑπέρμετρα καί εἶναι συνήθως ὁ μόχθος καί ὁ κόπος ἀποτυπωμένος ἔντονα στό πρόσωπό τους. (1)

            Μάλιστα μία τέτοια ψυχική κατάσταση δέν ἀργεῖ νά ἐπιφέρει καί ψυχιατρικό νόσημα. Οἱ στατιστικές σήμερα παρουσιάζουν πώς τά ψυχικά νοσήματα καί τά ψυχολογικά προβλήματα ἔχουν περισσεύσει σέ βαθμό ἀνησυχητικό. Καί τό κακό εἶναι πώς γι’ αὐτά τά νοσήματα κάποιοι ἄνθρωποι, καί μάλιστα πιστοί, διακατέχονται ὄχι ἁπλῶς ἀπό ἐπιφυλάξεις, ἀλλά ἔχουν στάση ἀρνητική. Ἐνῶ ἐδῶ ἔχει θέση ἡ ἐπιστήμη τῆς ἰατρικῆς καί ἔχουν ἰσχύ τά ὅσα σέ μετάφραση λέγονται στό βιβλίο «Σοφία Σειράχ» τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, πού γράφθηκε περίπου 2200 χρόνια πρίν. Μᾶς προτρέπει ὡς ἑξῆς: «Νά ἀποδίδεις στό γιατρό τίς τιμές πού τοῦ ἀνήκουν, γιατί καί αὐτόν ὁ Κύριος τόν ἔχει ὁρίσει στό λειτούργημά του…. Ὁ Κύριος δημιούργησε τά φάρμακα ἀπό τή γῆ καί ὁ ἄνθρωπος, πού ἔχει φρόνηση δέν θά διστάσει νά τά χρησιμοποιήσει… Μ’ αὐτά γιατρεύει ὁ γιατρός καί ἁπαλύνει τόν πόνο. Μ’ αὐτά καί ὁ φαρμακοποιός κάνει τά μίγματα». Καί συνεχίζει τό κείμενο: «Παιδί μου, τίς  ἀρρώστιες σου μήν τίς παραμελεῖς, ἀλλά στόν Κύριο νά προσεύχεσαι καί αὐτός θά σέ γιατρέψει…. Ἔπειτα κάλεσε καί τόν γιατρό, γιατί ὁ Κύριος τόν ἔχει ὁρίσει στό λειτούργημά Του καί νά μή φύγει ἀπό κοντά σου, γιατί σοῦ εἶναι χρήσιμος. Ἐξάλλου ὑπάρχουν περιπτώσεις, πού ἡ θεραπεία σου βρίσκεται στά χέρια τῶν γιατρῶν, ἀλλά καί αὐτοί στόν Κύριο θά προσευχηθοῦν γιά νά μπορέσουν νά ἀνακουφίσουν καί νά θεραπεύσουν τόν πόνο ἤ καί νά σώσουν μία ζωή. (2)

            Μέ βάση τό κείμενο αὐτό ἐπιβεβαιώνεται ἡ ἁρμοδιότητα καί ἡ μεγάλη ἀποστολή τοῦ γιατροῦ στά θέματα τῆς ὑγείας. Ἐδῶ νά τονισθεῖ καί ἡ ἁρμοδιότητα καί ἡ ἀποστολή τοῦ ψυχιάτρου καί νευρολόγου καί ἡ ἀναγκαιότητα τῶν ψυχοφαρμάκων γιά ὁρισμένες ἀρρώστιες. Ὁ μακαριστός καί ἀξιόλογος Γέροντας π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, ὅταν ἐρωτήθηκε, ἄν ἐπιτρέπεται νά παίρνουν ψυχοφάρμακα οἱ πιστοί, ἡ ἀπάντηση ἦτο σαφής: «ὅταν χρειάζεται, πρέπει νά τά παίρνουν καί οἱ πιστοί». Καί σέ ἄλλα ἐρωτήματα μέ τή σχέση Θείας καί ἰατρικῆς βοηθείας ἀπάντησε: «Ἡ καταφυγή στήν ἰατρική ἐπιστήμη δέν ἀναιρεῖ τήν ἐπίκληση τῆς Θείας βοηθείας. Οἱ χριστιανοί, χωρίς νά ἀρνοῦνται τήν ἰατρική βοήθεια, πρέπει νά προσεύχονται, ὥστε νά φωτίσει ὁ Θεός τούς γιατρούς νά κάνουν τή σωστή διάγνωση, νά προβοῦν στίς ἀπαραίτητες ἐξετάσεις καί νά καθορίσουν τήν κατάλληλη θεραπεία. Να παρακαλοῦν ἐπίσης τόν Θεό, ὥστε νά φωτίσει τούς ἴδιους νά συνεργασθοῦν γιά νά βγοῦν ψυχικά κερδισμένοι ἀπό τή δοκιμασία τους καί, ἄν εἶναι θέλημά Του καί πρός τό συμφέρον τῆς ψυχῆς τους, νά τούς ἀπαλλάξει ἀπό τήν ἀσθένεια». (3)

            Οἱ δεήσεις μας μέσα στίς λατρευτικές συνάξεις μας: «Ὑπέρ… νοσούντων, καμνόντων, καί τῆς σωτηρίας αὐτῶν»… μᾶς ὑπενθυμίζουν μίαν ἀνεπιθύμητη πραγματικότητα. Τήν πραγματικότητα πώς μεγάλο πλῆθος ἄρρωστοι εἶναι μέσα σέ νοσοκομεῖα καί κλινικές, πονᾶνε καί ὑποφέρουν καί δίπλα τους δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος νά τούς συμπαρασταθεῖ καί νά τούς παρηγορήσει. Καί ὑπάρχει καί ἄλλο πλῆθος, πού βρίσκεται ἀπομονωμένο, ἀβοήθητο, μέ ἐλλείψεις φοβερές, πού στερεῖται καί αὐτῆς τῆς στοιχειώδους ἰατρικῆς καί φαρμακευτικῆς φροντίδας, μέσα σέ χώρους ἀκατάλληλους ἀπό ἄποψη ὑγιεινῆς. Ποιός σήμερα συλλογίζεται καί νοιάζεται γιά τούς νοσοῦντας καί κάμνοντας; Ἔχουμε τόσο σκληρανθεῖ, πού ὁ πόνος καί ἡ ἐγκατάλειψη τῶν ἄλλων περνοῦν ἀπό πάνω μας καί μένουμε ἐσωτερικά ἀδιάφοροι. Πεθαίνουν ἀπό πεῖνα, πνίγονται, χάνονται σέ ἀπρόβλεπτες καταστάσεις, ὑποφέρουν, μοχθοῦν, χωρίς νά ἔχουν καί τήν ἐλάχιστη ἀνθρώπινη παρουσία. Ἡ ὑπενθύμιση πού μᾶς γίνεται στίς λατρευτικές συνάξεις «Ὑπέρ…νοσούντων καί καμνόντων…» εἶναι μία παρότρυνση γιά ἐνδιαφέρον καί ἐνεργοποίηση ὑπέρ τῶν πασχόντων συνανθρώπων μας.