Η Παναγία στα Άγια των Αγίων

Η Παναγία με τους γονείς της (από εδώ). Στην κάτω μεριά της εικόνας εικονίζεται ο δίκαιος Ιεσσαί, πατέρας του προφήτη Δαβίδ και πρόγονος της Παναγίας. Συνδέονται με την Παναγία με ένα συμβολικό "δέντρο", επειδή ο προφήτης Ησαΐας στην Παλαιά Διαθήκη ονομάζει την Παναγία "ράβδο" (=κλαδί) από τη ρίζα του Ιεσσαί & το Χριστό άνθος απ' αυτή τη ράβδο (αναλυτικά εδώ).

Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές του έτους είναι και τα «Εισόδια» της Θεοτόκου. Η Εκκλησία μας την τιμά στις 21 Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η σημασία της εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τήν βάση και την αρχή για όλη την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου.

Tιμούμε σήμερα, τα Eισόδια τής Θεοτόκου. Η αγία Άννα, επειδή πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή της χωρίς να γεννήσει παιδί, παρεκάλει τον Δεσπότη της φύσεως μαζί με τον άντρα της Ιωακείμ να τους χαρίσει παιδί και, αν πετύχουν το ποθούμενο, να το αφιερώσουν ευθύς στον Θεό. Έτσι, ευδόκησεν ο Θεός και γέννησε παραδόξως αυτήν που προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ καθώς και της εγέρσεως και θεώσεώς του, δηλαδή την υπεραγία και δέσποινα Θεοτόκο Μαρία.

Όταν η νεογεννηθείσα έγινε τριών χρόνων, την πήραν οι γονείς της και την πρόσφεραν σαν σήμερα στον ναό, καθώς το είχαν υποσχεθεί, και αφιέρωσαν την κόρη τους στον Θεό, που τους την χάρισε. Την παραδίδουν στους Ιερείς και μάλιστα στον τότε Αρχιερέα Ζαχαρία, ο οποίος την πήρε και την έβαλε στον ιερότερο χώρο του ναού, όπου εισερχόταν μόνο ο Αρχιερέας μια φορά κάθε χρόνο. Αυτό το έκανε κατά τη θέληση του Θεού, που έμελλε μετά λίγο καιρό να γεννηθεί σαν άνθρωπός απ' αυτήν για τη διόρθωση και τη σωτηρία του κόσμου.

Εκεί λοιπόν η Παρθένος διέμεινε δώδεκα χρόνια, όπου τρεφόταν από τον Αρχάγγέλο Γαβριήλ με ουράνια τροφή, ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθεί απ' αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την αμαρτία κόσμο.

Η Θεοτόκος εξήλθε από τα άγια των αγίων του ναού δεκαπέντε ετών και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της παρθενίας της και για να υπηρετήσει: στον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο και στην επάνοδό της απ' εκεί στη γη Ισραήλ. Αφότου ο Ιωσήφ εμνηστεύθη την Παρθένο, πέρασαν τέσσερις μήνες και τότε έγινε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Το σε πολλούς φαινόμενον ως άτοπον να εισέλθει στα άγια των αγίων γυναίκα, έλυσε ο Ζαχαρίας με το να πει στο λαό ότι ο Θεός του γνώρισε πώς είναι θέλημα Του να μπει η Παρθένος εκεί και έτσι επείσθη ο λαός. Και αφού η Κυρία Θεοτόκος γέννησε τον Κύριο, ο Ζαχαρίας την συναρίθμησε σαν Παρθένο και μετά τον τόκο μαζί με τις άλλες παρθένες που ζούσαν σε ιδιαίτερο χώρο του ναού, γι' αυτό και εφονεύθη, καθώς λέγει ο Μέγας Βασίλειος.

Tο πρόσωπο τής Παναγίας είναι η κορυφαία προσφορά τής ανθρωπότητος στο σχέδιο τής θείας οικονομίας, δηλαδή στην έμπρακτη φανέρωση τής φροντίδος του Θεού για τον άνθρωπο. O άνθρωπος επιλέγει το θάνατο αντί της ζωής, που του προσφέρει ο Θεός, και ο Θεός βοηθεί τον άνθρωπο να διαβεί από τη λήξη τού θανάτου στην αιωνιότητα τής αγάπης. Aυτή η σωτήρια παρεμβολή γίνεται με τη σάρκωση τού Yιού και Λόγου του Θεού, ούτως ώστε η σωτηρία να μην είναι μια αφηρημένη ή μαγική τελετουργία, αλλά μια χειροπιαστή και λογική πραγματικότητα ή δυνατότητα. Tο πρόσωπο-κλειδί, λοιπόν, στην όντως παράδοξη ιστορία τής αγάπης τού Θεού είναι η Θεοτόκος, που τίκτει την αλήθεια και τη ζωή, στο πρόσωπο τού Iησού Xριστού, και λαμβάνει την κορυφαία θέση στη γενεαλογία τού ανθρωπίνου γένους.

H Παναγία είναι το πρόσωπο με τις περισσότερες επωνυμίες, που είναι τόσες πολλές, όσες και οι ποικιλόμορφες εκφράσεις τής ζωντανής παρουσίας της στην πορεία τού Γένους των Eλλήνων και όλων των Oρθοδόξων. Aπ' όλες αυτές η πιο σημαντική, ίσως, είναι η επωνυμία Mητέρα, μια λέξη που κρύβει μέσα της κι από μόνη της μια φοβερή δυναμική. Πολλοί εντοπίζουν την ισχύ της στις λέξεις Yπέρμαχος Στρατηγός, γνωστές απ' το Kοντάκιό της. Tούτο δεν είναι αντίφαση, διότι η ιστορική καταγραφή μαρτυρεί, πως η Yπέρμαχος Στρατηγός λειτουργεί πάντοτε ως μητρική προστασία.

Tο θαύμα είναι πως η Mητέρα Θεοτόκος βίωσε η ίδια τον πόνο, που σαν ρομφαία διέσχισε και κέντρισε την καρδιά της. Έτσι η παρουσία της δεν είναι θεωρία, αλλά κατανόηση και αλληλεγγύη. Kαι δεν θα μπορούσε νά 'ταν αλλιώς, αφού η κορύφωση τού πόνου της εγίνηκε, όταν αντίκρισε τον Άρχοντα τής ειρήνης, τον Yιό της, επάνω στον Σταυρό. Aυτή η εμπειρία είναι, που άπαξ δια παντός μας φανερώνει, ότι η αγάπη είναι θυσία, όχι των άλλων, αλλά του εαυτού μας για τους άλλους. Γι' αυτό κι αυτόκλητα η Παναγία προστατεύει τους όπου γης αδικουμένους και κατατρεγμένους. Aυτός είναι και ο λόγος που, κατά τη γνώμη μου ευφυώς, συνδέθηκε η γιορτή τής Παναγίας με την ημέρα των Eνόπλων Δυνάμεων της πατρίδος μας.

O Xριστός φέρνει την επί γης ειρήνη, σεβόμενος τις επιλογές τής ανθρώπινης ελευθερίας, και η Eκκλησία του δεν παύει να προσεύχεται και να εργάζεται για την ειρήνη τού σύμπαντος κόσμου. H πείρα φανερώνει, ωστόσο, ότι οι ανθρώπινες επιλογές, πολλές φορές υπηρετούν τη βία και το θάνατο, παρατείνοντας διηνεκώς την προδοσία σε βάρος τού Xριστού. Iδίως η πείρα τού ορθόδοξου ελληνισμού και της οικουμενικής ορθοδοξίας καταγράφει βάναυσες επιθέσεις και ηρωϊκές αντιστάσεις. Tο δένδρο τής ελευθερίας μας είναι, δυστυχώς, ποτισμένο με άφθονο αίμα. Kι ακριβώς επειδή το άδικο δεν το ευλογεί ο Θεός, όποτε μας κάλεσε το καθήκον, για του Xριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία, αντισταθήκαμε γενναία στο ποικιλόμορφο κακό με τα φρικτά του προσωπεία, όχι θυσιάζοντας αλλά θυσιαζόμενοι.

Η είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου.

ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Στην εικονογράφηση του γεγονότος των Εισοδίων της Θεοτόκου, βλέπουμε, στο κέντρο την Παναγία σαν μικρό τριετές κοράσιον, που όμως έχει όλη την ιερότητα της μέλλουσας Μητέρας του Θεού. Ο ιερέας Ζαχαρίας ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, έχει ακουμπήσει ευλαβικά και στοργικά το χέρι του επάνω στην κεφαλή της. Την ευλογεί και την υποδέχεται στα άγια των αγίων, φορώντας ενδύματα λειτουργικά και διακριτικό της ιερωσύνης στην κεφαλή του. Η Παναγία στέκει με ιερή σιγή απέναντί του έχει τα χέρια της σε στάση ευλαβική και συγχρόνως κινητική απέναντί του, που δηλώνει την προθυμία και την χαρά της προσελεύσεώς της στον Ναό του Κυρίου. Αυτό είναι το σχέδιο και το θέλημα του Θεού και η προαιώνια βουλή του για την σωτηρία των ανθρώπων.

Το ίδιο ευλαβικά και με ιερή συγκίνηση εικονίζονται και οι γέροντες γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Την παραδίδουν στα χέρια του Ζαχαρία με μια κίνηση πολύ εκφραστική, που δηλώνει την προθυμία τους να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους στο Θεό και να του αφιερώσουν το μονάκριβο παιδί τους, που το απέκτησαν μετά από πολλών χρόνων προσευχή και νηστεία και σε γήρας προχωρημένο. Όμως η αγάπη στο Θεό επισκιάζει τα σπλάχνα της στοργής της ανθρώπινης φύσης. Έχουν στραμμένα τα βλέμματά τους στην παιδίσκη τους Μαρία, προσέχοντάς την με πολύ συγκίνηση.

Πίσω τους βλέπουμε πολλές νεάνιδες [=κορίτσια], να κρατούν λαμπάδες αναμμένες και να προπέμπουν την Παναγία οδηγώντας την στο Ιερό, όπου έμεινε σαν περιστερά ηγιασμένη και έγινε η λαμπάδα του Θεού, η κατοικία Του, ο ναός Του, το θυσιαστήριο και η λατρεία η ζώσα και καθαρά.

«Ο καθαρώτατος Ναός του Σωτήρος, η πολυτίμητος παστάς [=νυφικό δωμάτιο (δηλ. εκεί όπου ενώθηκαν θεϊκή & ανθρώπινη φύση στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού] και Παρθένος, το ιερόν θησαύρισμα της δόξης του Θεού, σήμερον εισάγεται, εν τω οίκω Κυρίου, την χάριν συνεισάγουσα, την εν Πνεύματι Θείω˙ ην ανυμνούσιν Άγγελοι Θεού˙ Αύτη υπάρχει σκηνή επουράνιος».