ΚΥΡΙΑΚΗ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011

ΚΥΡΙΑΚΗ  25  ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΝΣΑΡΚΩΣΗΣ

«Σήμερον Θεός ἐπί γῆς παραγέγονε…. Σήμερον ὁρᾶται σαρκί ὁ φύσει ἀόρατος διά τόν ἄνθρωπον»

                                                                 (Ἀπό τόν ἑσπερινόν τῶν Χριστουγέννων)

            Κέντρο στίς ἀκίνητες γιορτές τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας εἶναι τά Χριστούγεννα. Ἐπάξια ἔχουν τόσο κεντρική θέση, ἀφοῦ ὄχι μόνον εἶναι ἡ προϋπόθεση γιά ὅλες τίς ἄλλες γιορτές, ἀλλά ἀκόμη, γιατί ἔχουν βαθύτατο θεολογικό περιεχόμενο. Τό Βρέφος τῆς Βηθλεέμ, πού καλούμαστε νά προσκυνήσουμε, εἶναι ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου. Εἷναι «ὁ Ἐνανθρωπήσας Θεός»,  ὁ Θεάνθρωπος Κύριός μας. Στό Πρόσωπό Του ἔχουν ἐνωθεῖ ἡ Θεία καί ἡ ἀνθρώπινη φύση. Ὁ Ἰησοῦς γίνεται ἄνθρωπος ὅμοιος μέ μᾶς. Παίρνει τήν ἀνθρώπινη φύση μας, χωρίς νά πάθει καμιά ἀλλοίωση ἡ Θεϊκή Του φύση. Καί τοῦτο πραγματοποιεῖται, γιά νά θεραπεύσει, ἁγιάσει καί ἀνυψώσει τή δική μας ἀνθρώπινη φύση. Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι μόνον ἕνας τρόπος γιά νά ἀπαλειφθοῦν οἱ συνέπειες τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματός μας. Εἶναι κυρίως ἡ μοναδική δυνατότητα στόν κάθε ἄνθρωπο νά μεταβεῖ ἀπό τό «κατ’εἰκόνα Θεοῦ» στό «καθ΄ ὁμοίωσιν Θεοῦ».

            Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ μέσα μας δηλώνει τήν ἐλεύθερη βούληση, τή λογική, τήν αἴσθηση τῆς ἠθικῆς ὑπευθυνότητας τοῦ ἀνθρώπου, τό καθετί δηλαδή πού μᾶς ξεχωρίζει ἀπό τή ζωϊκή δημιουργία καί μᾶς καθιστᾶ πρόσωπα. Ἡ εἰκόνα ὅμως ὑποσημαίνει καί κάτι περισσότερο ἀπό αὐτά. Σημαίνει πώς εἴμαστε «γένος» τοῦ Θεοῦ, συγγενεῖς Του. Σημαίνει πώς μεταξύ Αὐτοῦ καί ἡμῶν ὑπάρχει ἕνα σημεῖο ἐπαφῆς καί ὁμοιότητας. Δέν εἶναι ἀγεφύρωτο τό χάσμα μεταξύ Δημιουργοῦ καί δημιουργήματος. Ἀφοῦ εἴμαστε δημιουργημένοι «κατ΄ εἰκόνα Θεοῦ», μπορούμε νά γνωρίζουμε τόν Θεό καί νά κοινωνοῦμε μαζί Του. Ἄν μάλιστα κάνουμε σωστή χρήση αὐτῆς τῆς ἱκανότητας γιά κοινωνία μέ τόν Θεό, τότε θά γίνουμε «ὡς» Θεοί, θά ἀποκτήσουμε τή Θεία ὁμοιότητα. Σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Δαμασκηνοῦ, «θά γίνουμε ὅμοιοι μέ τόν Θεό μέσῳ τῆς ἀρετῆς».

            Ὁ ὅρος «εἰκών» δηλώνει τίς δυνάμεις μέ τίς ὁποῖες μᾶς ἔχει προικίσει ὁ Θεός ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς ὕπαρξής μας. Τό «καθ΄ ὁμοίωσιν» δέν εἶναι ἕνα χάρισμα, πού κατέχουμε ἐξαρχῆς, ἀλλά ἕνας στόχος, πού πρέπει νά ἐπιτύχουμε, κάτι πού μποροῦμε νά ἀποκτήσουμε μόνο βαθμιαῖα. Ὅσο ἁμαρτωλοί καί ἄν εἴμαστε, ποτέ δέν χάνουμε τό «κατ΄εἰκόνα». Τό «καθ΄ ὁμοίωσιν» ὅμως ἐξαρτᾶται ἀπό τίς ἠθικές μας ἐπιλογές, ἀπό τήν «ἀρετή»μας καί ἔτσι μπορεῖ νά τό πλησιάζουμε, ἀλλά μπορεῖ καί νά μένουμε μακράν του. Τό μεγάλο γεγονός τῆς Ἐνανθρώπησης τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐδῶ, ὅπως προαναφέραμε, ἀπέβλεπε κυρίως νά πραγματοποιήσουμε τή μετάβαση ἀπό τήν «εἰκόνα» στήν «ὁμοίωση».  Αὐτό ὅμως δέν εἶναι μιά εὔκολη ὑπόθεση, οὔτε μιά ἀπόφαση σέ στιγμές ἐνθουσιαστικές. Εἶναι διάρκεια ζωῆς, πού ποτέ δέν ἔχει τέρμα. Εἶναι ἀδιάλειπτη καί ἀκατάπαυστη κατάσταση, πού δοκιμάζεται ἡ ἀνθρώπινη ἀντοχή μας, κάποτε μέ μεγάλη σκληρότητα καί ἀπαγοήτευση, ἀλλά καί μέ ψυχολογικά τραύματα.

            Ἡ Ἐνσάρκωση, λοιπόν, δέν εἶναι μόνο ἕνας τρόπος γιά νά ἀπαλειφθοῦν οἱ συνέπειες τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, ἀλλά εἶναι ἕνα οὐσιαστικό στάδιο στό ταξίδι τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τή θεία εἰκόνα στή Θεϊκή ἐξομοίωση. Ἡ Ἐνσάρκωση εἶναι ἐπίσης μιά διαδικασία μετοχῆς ἤ καλύτερα συμμετοχῆς. Ὁ Χριστός συμμετέχει ἀπόλυτα στό καθετί, πού μᾶς ἀποτελεῖ καί ἔτσι μᾶς δίνει τή δυνατότητα νά συμμετέχουμε σ’ αὐτά, πού τόν ἀποτελοῦν στή Θεϊκή ζωή Του καί στή δόξα Του. Ἔγινε ὅ,τι εἴμαστε, γιά νά μᾶς κάνει ὅ,τι εἶναι ὁ ἴδιος.

            Ὁ Χριστός δέν πῆρε μόνον ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα, σάν τό δικό μας, ἀλλά καί ἀνθρώπινο πνεῦμα, νοῦ καί ψυχή σάν τά δικά μας. Γι’ αὐτό ἡ σωτηρία πού ἔφερε δέν ἀπέβλεπε μόνο στό ἀνθρώπινο σῶμα, ἀλλά καί στό πνεῦμα καί τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου.

            Ὁ Χριστός μέ τήν Ἐνσάρκωσή Του ἔζησε τή ζωή Του πάνω στή γῆ κάτω ἀπό τίς συνθῆκες τῆς πτώσης. Ὁ ἴδιος δέν ὑπῆρξε ἁμαρτωλός καί προσωπικά δέν εἶχε σχέση μέ τήν ἀμαρτία, ὅμως γιά νά συμπαρασταθεῖ τόν πεπτωκότα ἄνθρωπο, δέχεται ὡς ἔσχατο ὅριο τίς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας τοῦ Ἀδάμ. Δέχεται ἀπόλυτα ὄχι μόνο τίς φυσικές συνέπειες, ὅπως εἶναι ἡ κούραση ὁ σωματικός πόνος, ἡ δίψα, ἡ πεῖνα, καί προσωρινά ὁ χωρισμός σώματος καί ψυχῆς μέ τό θάνατο. Δέχεται ἐπίσης τίς ἠθικές συνέπειες, τή μοναξιά, τήν ἀλλοτρίωση, τήν ἐγκατάλειψη, τήν προδοσία ἀπό ἀγαπητό πρόσωπο, ἀκόμη καί αὐτήν τήν ἐγκατάλειψη τοῦ Οὐράνιου Πατέρα Του. Νά ἐνθυμηθοῦμε τήν κραυγή Του ἐπάνω στό Σταυρό: «Θεέ μου, Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες». Ἴσως φανεῖ τολμηρό νά τά ἀποδώσουμε ὅλα αὐτά στό ζωντανό Θεό, ἀλλά μιά συνεπής διδασκαλία γιά τήν Ἐνσάρκωση δέν άπαιτεῖ τίποτε λιγότερο. Ἄν ὁ Χριστός εἶχε προσλάβει ἁπλῶς τή μή πεπτωκυῖα ἀνθρώπινη φύση, ζῶντας τήν ἐπίγεια ζωή Του στήν κατάσταση τοῦ Ἀδάμ μέσα στόν Παράδεισο, τότε δέν θά τόν εἶχαν ἀγγίξει οἱ ἀδυναμίες μας, οὔτε θά εἶχε νοιώσει πειρασμό στό καθετί, ὅπως ἀκριβῶς ἐμεῖς, καί σ’ αὐτή τήν περίπτωση, δέν θά ἦταν ὁ Σωτήρας μας. (1)

            Ὁ Υἱός τοῦ Πατρός γίνεται ἄνθρωπος ἑνώνεται μέ τόν ἄνθρωπο. Καί ἔτσι, ὅπως λέμε, σώζει τόν ἄνθρωπο. Τί θά πεῖ σώζει τον ἄνθρωπο; Θά πεῖ, ὅτι ἐπαναφέρει στήν πρωταρχική του θέση μέσα στον Παράδεισο. Τό ἄκτιστο, δηλαδή αὐτό πού προϋπῆρχε καί δέν ἔχει ἀρχή, ὅπως εἶναι ὁ Υἱός, προσλαμβάνει, τό κτιστό, αὐτό πού ἔχει ἀρχή καί εἶναι ἄνθρωπος. Στό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἡ ἀνθρώπινη φύση Του, εἶναι ἕνας ἀπό μᾶς. Ἀφοῦ λοιπόν, ὁ Χριστός εἶναι κατά τήν ἀνθρώπινή Του φύση, ἕνας ἀπό μᾶς, ἀφοῦ δηλαδή ἔχουμε ἴδιες ὅλες τίς ἀνθρώπινες ἰδιότητες, ἀφοῦ ἔχουμε τά αὐτά γνωρίσματα τῆς φύσης, μποροῦμε καί ἐμεῖς νά ἑνωθοῦμε μέ τό ἄκτιστο. Ὁ κάθε ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ τό ἄκτιστον. Ἀρκεῖ νά ἀκολουθήσει τήν ὁδό. Ἔχει γίνει ἡ μία κίνηση, ἡ κένωση τοῦ Χριστοῦ, τό ἄδειασμα τοῦ ἀκτίστου, χρειάζεται τώρα ἡ ἄλλη κίνηση, ἡ άπάντηση τοῦ κτιστοῦ, πού εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Μποροῦμε νά ἐπανασυνδεθοῦμε μέ τό ἄκτιστο. Ὁ Χριστός σώζει μέ τήν Ἐνανθρώπηση τόν ἄνθρωπο. Δηλαδή τον κάνει σῶο, ὁλόκληρο. Ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου σημαίνει ἐπιστροφή του στήν κατάσταση τῆς πρώτης δημιουργίας του. (2)