ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011

ΚΥΡΙΑΚΗ  27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011

           ΤΟ ΣΗΜΕΙΟΝ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

«Σταυρός ὁ φύλαξ πάσης τῆς Οἰκουμένης^. Σταυρός ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας^.  Σταυρός Βασιλέων τό κραταίωμα^. Σταυρός πιστῶν τό στήριγμα^. Σταυρός Ἀγγέλων ἡ δόξα, καί τῶν δαιμόνων τό τραῦμα».

                                                                        (Ἐξαποστειλάριον τῆς Παρασκευῆς)

            Στά σύμβολα τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας, πού σέ δύο προηγούμενες Κυριακές σχολιάσαμε, κυρίαρχη καί ξεχωριστή θέση ἔχει τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Καί πράγματι: «Ὅ,τι γίνεται στήν Ἐκκλησία σφραγίζεται μέ τό σημεῖο τοῦ  Σταυροῦ καί κάθε ἱερατική εὐλογία παρέχεται μέ τόν τύπο τοῦ Σταυροῦ. Παντοῦ στή ζωή τῶν πιστῶν, άλλά πολύ περισσότερο μέσα στό ναό τήν ὥρα τῆς Θείας λατρείας, ξεχωρίζει ὁ Τίμιος Σταυρός. Ὁ ἱερουργός κάθε πράξη τή σφραγίζει μέ τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καί κάθε πιστός μέσα στή σύναξη, σέ κάθε δοξολογία τῆς Ἁγίας Τριάδος, κάνει τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Μέ τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ «οἱ πιστοί τῶν απίστων ἀποδιϊστάμεθα (δηλαδή ξεχωρίζουμε) καί γνωριζόμεθα» γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Ὁ Σταυρός εἶναι τό σημεῖο, πού σημαδεύει καί ξεχωρίζει τούς χριστιανούς». (1)

            Πρίν νά σταυρωθεῖ ὁ Ἰησοῦς, ὁ Σταυρός ἦταν ἡ καταδίκη καί τό ὄργανο βασανισμοῦ καί ἐκτέλεσης. Μέ τή Σταυρική θυσία Του ἔγινε διά μέσου τῶν αἰώνων τό σύμβολο τῆς πίστης καί τῆς νίκης. Προηγουμένως ἦταν σύμβολο κατάκρισης καί μέσον τιμωρίας καί τώρα εἶναι τό θεμέλιο τῆς σωτηρίας μας. Φανερώνει τή νίκη τοῦ Χριστοῦ κατά τοῦ θανάτου καί τοῦ Διαβόλου. Εἶναι ἡ προϋπόθεση τοῦ μεγάλου γεγονότος τῆς Ἀνάστασης. Γι’ αὐτό καί ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ποτέ δέ διαχωρίζει τόν Σταυρόν ἀπό τήν Ἀνάσταση. «Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα, καί τήν ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ὁ ὕμνος εἶναι χαρακτηριστικός, στο Σταυρό ἀποδίδει προσκύνηση καί δόξα στήν Ἀνάσταση. Τά δύο αὐτά μεγάλα γεγονότα τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Κυρίου μας ἔχουν στενή σχέση μεταξύ τους. Δέν ὑπάρχει Ἀνάσταση χωρίς τό Σταυρό καί δέν ὑπάρχει Σταυρός χωρίς τήν Ἀνάσταση.

            Ἡ μεγάλη καύχηση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἶναι ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου: «Ἐμοί δέ μή γένοιτο τό καυχᾶσθαι εἰ μή ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν».(2) Γιά μένα, μᾶς λέγει ὁ Ἀπόστολος, δέ θέλω ἄλλη ἀφορμή γιά καύχηση ἐκτός ἀπό τό Σταυρό τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι ἐξηγεῖται καί ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι γεμάτη ἀπό φράσεις, ἐγκώμια καί τιμές στό Σταυρό τοῦ Κυρίου. Τόν θεωρεῖ ἐνδεικτικά «ὅπλον ἀκαταμάχητον» ἀκατανίκητο, «σκέπην κραταιάν» προστασία ἰσχυρά, «ζωηφόρον ξύλον» ξύλο πού φέρει ζωή, «τῆς εὐσεβείας ἀήττητον τρόπαιον» τῆς εὐσέβειας ἀνίκητο σύμβολο νίκης, «τήν θύραν τοῦ Παραδείσου», «τῶν πιστῶν στηριγμόν» στήριγμα τῶν πιστῶν, «δόξαν μαρτύρων», «χαρᾶς σημεῖον», «ὅπλον εἰρήνης», «ἐν πολέμοις νῖκος» νίκη στούς πολέμους, «φύλακα πάσης τῆς οἰκουμένης», «ὡραιότητα τῆς Ἐκκλησίας», «Ἀγγέλων δόξα καί δαιμόνων τραῦμα».

            «Ὅποια δύναμη ἔχει τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου, ὅταν τό ἐπικαλούμαστε μέ πίστη, τήν ἴδια δύναμη ἔχει καί τό σήμεῖο τοῦ Σταυροῦ, ὅταν τό κάνουμε μέ πίστη. Ὁ Κύριλλος Ἱεροσολύμων σε μεταφρασμένο κείμενό του γράφει: «Ἄς μήν ντρεπόμαστε νά ὁμολογήσουμε τόν Ἐσταυρωμένο^. ἄς κάνουμε μέ παρρησία στό μέτωπο καί παντοῦ μέ τά δάκτυλά μας, τή σφραγίδα, τον Σταυρό^.  καί ὅταν τρῶμε καί ὅταν πίνουμε^.  ὅταν πηγαίνουμε κάπου καί ὅταν ἐπιστρέφουμε ^.  πρίν ἀπό τόν ὕπνο, ὅταν εἴμαστε ξαπλωμένοι στό κρεββάτι καί ὅταν σηκωνόμαστε ^.  ὅταν ταξιδεύουμε καί ὅταν ἀναπαυόμαστε. Ὁ Σταυρός εἶναι μέγα φυλακτό^.  γίνεται δωρεά καί στούς φτωχούς καί χωρίς κόπο καί στούς ἀρρώστους, γιατί εἶναι ἀπό τόν Θεό ἡ Χάρη. Ὁ Σταυρός εἶναι τό σημεῖο τῶν πιστῶν καί ὁ φόβος τῶν δαιμόνων». (3)

            Ὁ πιστός, λοιπόν, ὅπου καί ἄν βρίσκεται, μπροστά σ’ ἕνα εὐχάριστο γεγονός,  μπροστά σέ κάποιον κίνδυνο, λύπη, πόνο, ἀπελπισία ἀδιέξοδο, ἐπιτυχία ἤ ἀποτυχία, μπορεῖ νά ἐπικαλεσθεῖ καί νά ἐπικοινωνήσει μέ τά Θεῖα καί Ἅγια Πρόσωπα καί μέ μόνο τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, χωρίς πάντα νά συνοδεύεται καί μέ τόν σχετικό λόγο. Ἀρκεῖ τό σύμβολο τοῦ Σταυροῦ νά σχηματίζεται μέ συναίσθηση, ἐμπιστοσύνη καί ἀγάπη. Καί αὐτό λέγεται γιά ἐκεῖνες τίς στιγμές, πού ὁ λόγος εἶναι δύσκολος νά διατυπωθεῖ, ἤ ἀκόμη γιατί δέν ὑπάρχει ὁ κατάλληλος χρόνος ἤ δέν τό ἐπιτρέπει ὁ τόπος ἤ οἱ συνάνθρωποι, πού εἶναι γύρω μας. Ἀλλά, ὅταν δέν ὑπάρχει ὁ λόγος, τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ μπορεῖ νά συνοδεύεται μέ τόν σχετικό λογισμό. Μ’ αὐτόν πού ὀνομάζεται ἐνδιάθετος λόγος. Ἡ σκέψη, πού μέ μορφή διαλόγου, κάμνουμε συνήθως μέ τόν ἑαυτόν μας. Οἱ λογισμοί μας εἶναι ἕνας μεγάλος ἀόρατος κόσμος, πού μόνον ἐμεῖς προσωπικά μποροῦμε νά τόν παρακολουθοῦμε.

            Ἐντός τοῦ ναοῦ κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας οἱ στιγμές σχηματισμοῦ τοῦ Σταυροῦ εἶναι: Εἰσερχόμενοι πρῶτα σ’ αὐτόν. Πρίν ἀσπαστοῦμε τίς εἰκόνες στό προσκυνητάρι καί τά ὑπάρχοντα ἅγια λείψανα.  Κατά τή διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας, ὅταν ἀκούγεται τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τῆς Θεοτόκου, τοῦ ἁγίου τοῦ ναοῦ ἤ τοῦ ἑορτάζοντος, ὅταν γίνεται εἴσοδος τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, τῶν Τιμίων Δώρων. Σ’ ἄλλες εἰσόδους, παράδειγμα τοῦ ἑσπερινοῦ, ὁ σταυρός γίνεται μόνον, ὅταν ὁ ἱερουργός φέρει εἰκόνα, ἤ Σταυρόν, ὄχι ὅμως, ὅταν φέρει θυμιατήρι. Ὅταν τώρα μᾶς θυμιατίζει καί πάλιν δέν κάνουμε τόν σταυρόν  μας, ἀλλά ἁπλῶς κλίνουμε τήν κεφαλή μας. Ὁ ἱερουργός ὅπως θυμιατίζει τίς εἰκόνες γιά νά τιμήσει τά εἰκονιζόμενα ἅγια Πρόσωπα, τήν ἴδια πράξη κάμνει στόν καθένα μας. Τιμᾶ τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, πού ἔχουμε μέσα μας. Ἐμεῖς ἁπλῶς μέ τήν κλίση τῆς κεφαλής ἐκφράζουμε τήν εὐχαριστία γιά τήν τιμή πού μᾶς γίνεται. Ὁ σταυρός γίνεται, κατά τήν προσωπική ἐκτίμηση τοῦ καθενός, καί στά αἰτήματα πού μᾶς ἐνδιαφέρουν ἄμεσα. Ἐδῶ ὅμως χρειάζεται προσοχή καί πολλή διάκριση. Τά πολλά σταυροκοπήματα, μποροῦν νά γίνονται στήν κατ’ ἰδίαν προσευχή μας. Στήν ἐνοριακή μας σύναξη περιορίζονται στα ὁρισμένα, που προαναφέραμε.