ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 "Σύναξη επί το αυτό"

      ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011

                ΣΥΝΑΞΗ «ΕΠΙ ΤΟ ΑΥΤΟ»

           «Συνερχομένων οὖν ὑμῶν ἐπί τό αὐτό»

                                          (Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος)(1)

            Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος προκειμένου νά περιγράψει μέ τά δεδομένα τῆς δικῆς του ἐποχῆς τήν προσέλευση τῶν πιστῶν, γιά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας χρησιμοποιεῖ τό ρῆμα «συνέρχομαι». Αὐτό σημαίνει πώς ἔρχομαι μαζί μέ ἄλλους στόν ἴδιο τόπο καί χῶρο καί σέ μιά χρονική στιγμή, γιά νά ἀποτελέσουμε τή συνεύρεση, τή σύναξη τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. «Συνέρχονται» οἱ πιστοί, κληρικοί καί λαϊκοί, γιά νά ἐπιτελέσουν ἔργο. Αὐτό ἄλλωστε ἐκφράζει καί ἡ λέξη «λειτουργία». Σύνθετη ἀπό τό «λεῖτος» πού σημαίνει λαός καί «ἔργον». Ἑπομένως «λειτουργία» εἶναι τοῦ λαοῦ ἔργον.

            Ἔχει γραφεῖ: «κάθε φορά πού μαζευόμαστε στό ναό λέμε πώς ἔχουμε σύναξη, καί σύναξη θά πεῖ, ὄχι ὅτι πᾶμε στήν Ἐκκλησία, ἀλλά ὅτι συναζώμαστε γιά νά γίνουμε ἡ Ἐκκλησία. Ἡ σύναξή μας αὐτή δείχνει πώς εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία. Μά ἀκόμα πολύ περισσότερο εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία, ὄχι μόνον ὅταν συναζώμαστε, ἀλλά ὅταν μαζί μέ τόν ἱερέα τελοῦμε τήν Θεία Λειτουργία. Στή Θεία Λειτουργία φαίνεται τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἡ λειτουργική σύναξη εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι τό κέντρο ὅλων τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, πού γίνονται ἀπό τήν Ἐκκλησία μέσα στό ναό. Πάντα μέ τήν παρουσία μεταξύ μας τοῦ ἱερέα, γιατί χωρίς ἱερέα καί χωρίς Θεία Λειτουργία δέν εἴμαστε Ἐκκλησία, ἀλλά μιά ἁπλή συγκέντρωση, σάν ἐκεῖνες πού κάνουν τά σωματεῖα καί οἱ σύλλογοι. Ἐκκλησία θά πεῖ ὁ λαός, ὁ ἱερέας καί ἡ ἁγία Τράπεζα δηλαδή ἡ Θεία Λειτουργία….

            …Καί ἡ Θεία Λειτουργία δέν εἶναι μιά νεκρή, αλλά ζωντανή πράξη τῆς Ἐκκλησίας, πού τόσο καλύτερα τήν καταλαβαίνουμε, ὅσο πιό ζωντανά μετέχουμε σ’ αὐτήν. Ὄχι, ὅταν παρακολουθοῦμε σάν θεατές ὅσα γίνονται μέσα στό ναό, ἀλλά ὅταν εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι πού ζωντανά τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία. Θά τό ἐπαναλάβουμε καί θά τό ξαναποῦμε, αὐτό πού εἶναι βασική ἀλήθεια καί θεία πραγματικότητα. Δέν εἶναι δηλαδή Ἐκκλησία κάτι ξένο καί ἔξω ἀπό μᾶς, πού λειτουργεῖ καί ἐμεῖς πηγαίνουμε στή Θεία Λειτουργία, μά ἐμείς συναγμένοι εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία, πού κάθε φορά τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία». (2)

            Ἡ ἔννοια τῆς σύναξης «ἐπί τό αὐτό» τῶν πιστῶν προσδιορίζεται μέ τή σημασία τῆς συν-εργίας, συν-ιερουργίας καί συλ-λειτουργίας μεταξύ κλήρου καί λαοῦ. Ἡ Θεία Λειτουργία τελεῖται ἀπό ὅλα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ ὅλοι οἱ πιστοί εἶναι μέτοχοι καί κοινωνοί τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ σύναξη «ἐπί τό αὐτό» τῶν πιστῶν, ὅπως θά ἔχουμε τή δυνατότητα σέ ἑπόμενο κείμενό μας νά ἀναπτύξουμε, ταυτίζεται μέ τόν ὅρο «Ἐκκλησία». Ἡ σύναξη «ἐπί τό αὐτό» κλήρου καί λαοῦ συγκροτεῖ καί φανερώνει τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

            Ὁ μακαριστός Ἰωάννης Φουντούλης, πανεπιστημιακός καθηγητής, εἰδικός  λειτουργιολόγος, ἔγραψε: «Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι τό ἱερό ἔργο τῆς συνόλου Ἐκκλησίας, κλήρου μαζί καί λαοῦ. Μετέχει σ’αὐτό ἡ σύμπασα Ἐκκλησία, ἱεραρχικά καί κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ διαρθρωμένη, μέ τόν ἐπίσκοπό της, τόν ἱερέα, τόν διάκονο, τόν ὑποδιάκονο, τόν ἀναγνώστη, τόν ψάλτη, τόν κηροφόρο, τόν νεωκόρο, τούς τυχόν μοναχούς ἤ μοναχές καί τό ἄπειρο ἤ εὐαρίθμητο πλῆθος τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι συνεργάζονται στήν τέλεση τῆς λατρείας καί ὅλοι καρποῦνται τά πνευματικά ἀγαθά καί τίς δωρεές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἀπορρέουν ἀπό τήν τέλεσή της….

            …Οἱ πιστοί πού, ἀντιπροσωπεύοντας τήν ὅλη Ἐκκλησία, μετέχουν στήν τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας δέν εἶναι παθητικοί δέκτες καί ἄβουλα ὄντα. Δέν «παρακολουθοῦν» τήν Θεία Λειτουργία. Ἡ Θεία Λειτουργία δέν εἶναι ἱερό, ἔστω, θέατρο πού παίζεται ἀπό μερικούς μπροστά σέ πολλούς θεατές ἤ ἕνα εἶδος ἀθλητικού ἀγώνα μέ λίγους ἀθλουμένους καί πολλούς φιλάθλους. Οἱ πιστοί μετέχουν σ’ αὐτήν οὐσιαστικά καί ἐνεργά. Προσφέρουν τά δῶρα, τόν ἄρτο καί τόν οἶνο, τά κεριά, τό ἔλαιον καί τό θυμίαμα, ψάλλουν τούς νενομισμένους ὕμνους, ἀναγνώσκουν τά ἀναγνώσματα, ἀπαγγέλουν τό Σύμβολον τῆς Πίστεως, καί τήν Κυριακή προσευχή, ἀπαντούν μέ τό «Ἀμήν», τό «Κύριε, ἐλέησον», τό «Παράσχου Κύριε», τό «Καί μετά τοῦ Πνεύματός σου» κ.τλ. Προσέρχονται στή μετάληψη τῶν ἀχράντων μυστηρίων, βλέπουν, ἀκούουν, ὀσφραίνονται, διακονοῦν στίς ἀνάγκες τοῦ ναοῦ καί τῶν ἱερῶν συνάξεων. Ἀναμφισβήτως ὁ ρόλος τοῦ ἱερέως εἶναι ὁ πρωτεύων, ἀλλ’ αὐτό δέν σημαίνει ὅτι καί ὁ ρόλος τοῦ λαοῦ δέν εἶναι ἰδιαίτερα σημαντικός». (3)[1]

            Ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος, προκειμένου νά περιγράψει τή Λειτουργία χρησιμοποιεῖ τό ρῆμα «συνέρχομαι» δέν τό κάμνει στήν τύχη. Πρόθεσή του εἶναι νά δείξει καί νά διδάξει τόν σκοπό καί τή φύση τῆς Λειτουργίας καί γενικώτερα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ λέξη «Ἐκκλησία» σημαίνει ἀκριβῶς συνέλευση. Ὁ Υἱος τοῦ ΘεοῦἘνσαρκώθηκε ἐκ Πνέυματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου καί Σταυρώθηκε ἐπί Ποντίου Πιλάτου, «ἵνα τά τέκνα τοῦ Θεοῦ τα διεσκορπισμένα συναγάγη εἰς ἕν», δηλαδή γιά να τά συνάξει σέ μιά ἑνότητα. Ἡ δέ ἐκκλησιαστική λατρεία εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἐκδήλωση αὐτῆς τῆς ἑνότητας...Οἱ πιστοί ἑπομένως «συνέρχονται ἐν τῆ Ἐκκλησία», ὄχι ἁπλῶς γιά νά προσευχηθοῦνν , οὔτε βεβαίως γιά νά ἔλθουν σέ ἐπικοινωνία μέ τόν Θεόν ὡς ἄτομα, ἀλλα γιά νά καταγγείλουν τήν διά τοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου «σύναξιν εἰς ἕν», δηλαδή σύναξη σέ ἑνότητα τῶν παιδιῶν τοῦ Θεοῦ. Κατά συνέπεια ἡ συνέλευση στήν Ἐκκλησία, εἶναι ἡ πρώτη καί ἡ κυρίαρχη ἀπό ὅλες τίς λειτουργικές πράξεις. (4)