Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016 (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ)

"Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν προσεύξασθαι"(Λουκ. ιη΄ 10).

            Ἀδελφοί, δύο ἄνθρωποι, ἕνας φαρισαῖος καί ἕνας τελώνης, ἀνέβηκαν στό Ἱερό νά προσευχηθοῦν. Ἀλλ' ἐνῶ καί οἱ δύο ξεκίνησαν νά κάνουν θεάρεστο ἔργο, τελικά ὁ ἕνας κατακρίθηκε κι ὁ ἄλλος δικαιώθηκε.

             Ὁ Φαρισαῖος κατακρίθηκε γιά τήν ὑπερηφάνειά του. Ἡ ὅλη του στάση, ὅταν μπῆκε στό ναό νά προσευχηθεῖ, ἦταν ὑπερήφανη καί ἐπιτηδευμένη. Προχώρησε μπροστά, ἀγέρωχος καί τεντωμένος, καί λόγῳ τῆς ὑπερηφανείας του προσευχήθηκε ὄχι στό Θεό, ἀλλά στόν ἑαυτό του, ὅπως λέει ὁ Μέγας Βασίλειος. "Σταθείς πρός ἑαυτόν ταῦτα προσηύχετο".

             Πρόταξε βεβαίως ἕνα τυπικό "εὐχαριστῶ", "ὁ Θεός εὐχαριστῶ σοι", ἀλλά στό ὑπόλοιπο τμῆμα τῆς προσευχῆς του παίνευε τόν ἑαυτό του· καυχιόταν γιά τίς ἀρετές του· διασάλπιζε τά κατορθώματά του.

             Ἡ ὑπερηφάνειά του φάνηκε κι ἀπό τό ὅτι ἔκανε σύγκριση τοῦ ἑαυτοῦ του μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους καί βρῆκε πώς ἦταν ὁ καλύτερος.  "Οὐκ εἰμί ὥσπερ οἱ λοιποί τῶν ἀνθρώπων".

             Καί δέν σταμάτησε στόν αὐτοέπαινο, ἀλλά ἐλεεινολογοῦσε τούς συνανθρώπους του ὅτι εἶναι ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί.  Ἔκανε τότε καί  μιά στροφή τῆς κεφαλῆς του λέγοντας περιφρονητικά: Δέν εἶμαι οὔτε σάν ἐκεῖνον τόν Τελώνη. Καί τόν ἔδειξε μπροστά σέ ὅλον τόν κόσμο.

             Ἡ μεγάλη του ὑπερηφάνεια τόν ἔκανε νά ἀπαριθμήσει καί τά κατορθώματά του. "Νηστεύω δίς τοῦ Σαββάτου. Ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι".

             Καί τό χειρότερο ἀπ' ὅλα, τέλειωσε τήν προσευχή του ὁ φαρισαῖος χωρίς κἄν νά προσπέσει στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Δέν αἰσθάνθηκε καθόλου τήν ἀνάγκη νά ζητήσει συγγνώμη ἀπό τό Θεό γιά τίς ἁμαρτίες του.

            Ἀλλά, σᾶς ρωτῶ, εὐαρεστεῖται ὁ Θεός, ὅταν βλέπει τέτοια ὑπερηφάνεια; Γι' αὐτό δέν εἰσακούστηκε ἡ προσευχή του. Διότι ἦταν προσευχή  ὑπερήφανη.  Ὄντως φαρισαϊκή. Ὁ Κύριος στό πρόσωπό του τήν ὑπερηφάνεια χτύπησε καί καταδίκασε. Κατακλείοντας τήν παραβολή Του ἔβγαλε ὡς συμπέρασμα ὅτι ὅποιος ὑψώνει τόν ἑαυτό του, θά ταπεινωθεῖ. "Πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτόν ταπεινωθήσεται". Γιατί θά ταπεινωθεῖ; Διότι ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἡ ἀρχή καί ἡ ρίζα κάθε κακίας. Ὅλα τά κακά πού μαστίζουν τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τήν ὑπερηφάνεια προέρχονται.

            Ἐμεῖς, ἀδελφοί, τό καλύτερο πού ἔχουμε νά κάνουμε εἶναι νά πολεμοῦμε τήν ὑπερηφάνεια. Νά μή διαλέγουμε γιά τόν ἑαυτό μας τήν πρώτη θέση, οὔτε νά παινευόμαστε, οὔτε νά κατηγοροῦμε τούς συνανθρώπους μας ὅτι εἶναι ἁμαρτωλοί. Ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί καί πρέπει νά τό πιστεύουμε αὐτό. Νά τό αἰσθανόμαστε καί νά καλλιεργοῦμε ταπεινό φρόνημα, γιά νά σωθοῦμε, ὅπως ὁ Τελώνης.

             Ὁ Τελώνης εἶχε πολλές ἁμαρτίες. Ἀλλά προσέξατε πόσο ταπεινά ἔκανε τήν προσευχή του; Ὅταν μπῆκε στό ναό νά προσευχηθεῖ, δέν προχώρησε μπροστά, ἀλλά στάθηκε πίσω σέ μιάν ἀκρούλα, μακριά ἀπό τό θυσιαστήριο τῶν ὁλοκαυτωμάτων.

             Οὔτε πῆρε στάση ἀγέρωχη καί ὑπερήφανη, ἀλλά "μακρόθεν ἑστώς οὐκ ἤθελεν οὐδέ τούς ὀφθαλμούς εἰς τόν οὐρανόν ἐπάραι". Δέν ἤθελε ὄχι τό κεφάλι του νά σηκώσει, ἀλλά οὔτε τά μάτια του νά ὑψώσει στόν οὐρανό, διότι αἰσθανόταν ὅτι εἶναι πολύ ἁμαρτωλός.

             Ταπεινωμένος, μέ τό κεφάλι σκυμμένο, χτυποῦσε τό στῆθος του καί ζητοῦσε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ λέγοντας μέ πόνο ψυχῆς καί συντριβή καρδίας: "Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ".

             Κι ὅταν ὁ Φαρισαῖος γύρισε καί τοῦ μίλησε μέ τόση περιφρόνηση μπροστά σέ τόσο κόσμο, ὁ τελώνης δέν ἄνοιξε τό στόμα του νά τοῦ ἀντιμιλήσει, ἀλλά δέχτηκε τήν κατηγορία σάν φάρμακο, σάν γιατρικό γιά τίς ἁμαρτίες του.

            Τελικά ὁ Τελώνης «κατέβη δεδικαιωμένος εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ». Ὁ Ἅγιος Θεός τόν συγχώρησε γιά τήν ταπείνωσή του.  Ὅποιος καλλιεργεῖ ταπεινό φρόνημα, θά ὑψωθεῖ. «Ὁ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται".

            Πόσο ὡραῖο πράγμα εἶναι νά ταπεινοφρονοῦμε κι ἐμεῖς! Νά συναισθανόμαστε τήν ἁμαρτωλότητά μας· νά ἀναγνωρίζουμε τά σφάλματά μας· νά ὁμολογοῦμε τήν ἀναξιότητά μας· νά ρίχνουμε στά πόδια τοῦ Θεοῦ τήν ἀδυναμία μας· νά δείχνουμε στόν ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων τά ἐσωτερικά τραύματά μας καί νά ψελλίζουμε μέ τελωνική συντριβή τήν ταπεινή προσευχή: "Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ".

             Ἀδελφοί, ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ μητέρα ὅλων τῶν ἀγαθῶν, τό θησαυροφυλάκιο ὅλων τῶν ἀρετῶν. Μακάρι νά ταπεινωθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ «τελωνικῶς» καί νά τοῦ ζητήσουμε θερμά ὡς δῶρο ἕναν ἅγιο λογισμό, μιά σκέψη, μιά ἀπόφαση: Νά μετανοήσουμε. Νά λέμε συντετριμμένοι καί τεταπεινωμένοι: "Κράζω σοι, Χριστέ Σωτήρ, τοῦ τελώνου τήν φωνήν, ὁ Θεός ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ καί ἐλέησόν με". Ἀμήν.