Κυριακή 10 Μαΐου 2015 (Σαμαρείτιδος)

            «Πνεῦμα ὁ Θεός, καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ἰω. δ' 24).

            Ἀδελφοί, στό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ διαμείβεται ὁ πιό πνευματικός καί θεολογικός διάλογος πού ἀκούστηκε ποτέ. Ὁ Κύριος ὡς μοναδικός καί ἀπαράμιλλος Διδάσκαλος μέ λόγο σαφέστατο καί κατανοητό διδάσκει σέ μία ἁπλοϊκή γυναίκα τοῦ λαοῦ τίς πλέον ὑψηλές καί μεγάλες ἀλήθειες περί τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ καί περί τῆς ἀληθινῆς λατρείας Του. Τῆς ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πνεῦμα καί ὅτι ὀφείλουμε νά τόν λατρεύουμε  «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ».

            Σήμερα θά ἐμβαθύνουμε στίς δύο αὐτές θεολογικότατες ἔννοιες.

            «Πνεῦμα ὁ Θεός, καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

            Οὔτε γλῶσσα, οὔτε πέννα, οὔτε χρῶμα, οὔτε τέχνη, οὔτε ἐπιστήμη μποροῦν νά περιγράψουν τί εἶναι ὁ Θεός. «Ἄπειρον τό θεῖον καί ἀκατάληπτον καί τοῦτο μόνον καταληπτόν, ἡ ἀπειρία καί ἀκαταληψία Του», λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Ἄν ὁ ὑλικός κόσμος πού μᾶς περιβάλλει εἶναι ἐν πολλοῖς ἀκατάληπτος καί ἀνεξερεύνητος, πολύ περισσότερο ἀκατάληπτη στήν πεπερασμένη ἀνθρώπινη διάνοια εἶναι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ. «Τίς γάρ ἔγνω νοῦν Κυρίου; Ἤ τίς σύμβουλος αὐτοῦ ἐγένετο; » (Α' Κορ. β' 16).

            Ὡς πρός τήν οὐσία Του ὁ Θεός εἶναι ὑπερούσιος καί ἀκατάληπτος, ἄυλος καί ἀόρατος, ἄχρονος, ἄναρχος καί αἰώνιος, ἄπειρος καί τέλειος στόν ἀπόλυτο βαθμό. Εἶναι «ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν».     Ὁ ἀπειροτέλειος Θεός, «ὁ ποιήσας τόν κόσμον καί πάντα τά ἐν αὐτῷ», πληροῖ μέ τήν παρουσία Του τά πάντα. Ἑπομένως ἄδικα οἱ Σαμαρεῖτες ὑποστήριζαν ὅτι ὁ Θεός πρέπει νά λατρεύεται μόνο στό ὄρος Γαριζείν. Ὅπως ἐπίσης καί οἱ Ἰουδαῖοι ἄδικα ὑποστήριζαν ὅτι ὁ Θεός πρέπει νά λατρεύεται μόνο στό ναό τοῦ Σολομῶντος. Ὁ Κύριος διορθώνει καί τούς μέν καί τούς δέ ἀποκαλύπτοντας ὅτι ὁ Ἅγιος Θεός εἶναι Πνεῦμα καί δέν περιορίζεται σέ ὁρισμένους τόπους. Μποροῦμε νά τόν λατρεύουμε παντοῦ, ὅπου κι ἄν βρισκόμαστε. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο μετά Χριστόν συναντοῦμε ἅγια θυσιαστήρια σέ ὅλα τά μήκη καί πλάτη τῆς ὑδρογείου. Χωρίς αὐτό καί πάλι νά σημαίνει ὅτι ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ περιορίζεται ἀποκλειστικά στούς ναούς. Ἡ θεία λειτουργία μπορεῖ νά τελεστεῖ καί στήν ὕπαιθρο. Μπορεῖ νά τελεστεῖ καί σέ πλοῖο, καί σέ κινητά βαγόνια τραίνων, ὅπως τό συνηθίζουν τά τελευταῖα χρόνια στή Ρωσία, γιά νά ἐξυπηρετοῦνται ἀπομακρυσμένες περιοχές, στίς ὁποῖες δέν ἔχουν κτιστεῖ ἀκόμη μόνιμοι ναοί.

            Ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ἡ βαρύτητα δέν πέφτει στό ποῦ θά λατρεύουμε τόν Ἅγιο Θεό, ἀλλά στό πῶς θά τόν λατρεύουμε. Αὐθεντική ἀπάντηση στό δεύτερο αὐτό ἐρώτημα μᾶς δίνει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος μᾶς λέει ὅτι ἐφόσον εἶναι Πνεῦμα ὁ Θεός, πνευματική πρέπει νά εἶναι καί ἡ λατρεία μας. Ὀφείλουμε νά τόν λατρεύουμε  «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ». Μέ ὅλες τίς ἀνώτερες πνευματικές δυνάμεις μας. Μέ τήν ψυχή, μέ τήν καρδιά, μέ τή διάνοια, μέ τή θέληση. Ἄν εἶναι δυνατόν εἰκοσιτέσσαρες ὧρες τό εἰκοσιτετράωρο νά προσφέρεται στό θυσιαστήριο τῆς καρδιᾶς μας ἡ λατρεία τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ· νά καίει συνεχῶς τό εὐῶδες θυμίαμα τῆς ἐν Χριστῷ ἀρετῆς· τῆς ταπεινώσεως, τῆς ἀγάπης, τοῦ ζήλου τῆς ἱεραποστολῆς· νά κατακαίονται οἱ ἄνομες σκέψεις, οἱ ἐμπαθεῖς ἐπιθυμίες, τά ἁμαρτωλά βλέμματα, οἱ ἔνοχες πράξεις.  Δέν ἀρκεῖ νά προσφέρουμε στό Θεό μόνο τά δῶρα τῆς ἀγάπης μας, τό ζυμωτό πρόσφορο, τό νάμα, τό λάδι, τό θυμίαμα, ἀλλά κυρίως νά τοῦ δίνουμε τήν καρδιά μας. «Υἱέ, δός μοι σήν καρδίαν». Νά ὑποτάσσουμε τό θέλημά μας στό θέλημα τοῦ Θεοῦ· νά περιορίζουμε τίς πονηρές σκέψεις· νά σταυρώνουμε τόν παλαιόν ἄνθρωπον· νά εὐθυγραμμίζουμε τή ζωή μας σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ· νά χρησιμοποιοῦμε τά μέλη τοῦ σώματός μας ὡς ὄργανα πράξεων ἀποκλειστικῶς καί μόνον ἁγίων καί οὐδέποτε ὡς ὄργανα τῆς ἁμαρτίας· νά προσφέρουμε ὁλοκληρωτικά τόν ἑαυτό μας στόν Κύριο.                Ἐπίσης ἡ πνευματική λατρεία δέν νοεῖται κατά τό δοκοῦν τοῦ κάθε ἀνθρώπου, ἀλλά ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἀπολυτρωτική θυσία τοῦ Κυρίου μας. Δέν δημιουργεῖ ὁ καθένας δικό του τύπο λατρείας, ἀλλά λατρεύουμε τόν Ἅγιο Θεό  «ἐν ἀληθείᾳ», ὡς μέλη τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καί ἀποστολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ποθοῦμε διακαῶς νά συναντιόμαστε στούς ὀρθόδοξους χριστιανικούς ναούς μας, ὅπου τελοῦνται οἱ ἱερές ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, καί ὅλως ἰδιαιτέρως ἡ ἀναίμακτη θυσία τῆς θείας Εὐχαριστίας, νά ἀντλοῦμε ζωή ἀπό τό ζωοπάροχο μυστήριο.

             «Πνεῦμα ὁ Θεός, καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

            Ἀδελφοί, μᾶς ἐλέησε ὁ Κύριος καί ἐκκλησιαζόμαστε ἀνελλιπῶς. Ἄς ἀναρωτηθοῦμε, ὅμως, ἄν λατρεύουμε τόν Ἅγιο Θεό  «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ».  Ἄς ἐξετάσουμε, ἄν συμμετέχουμε συνειδητά στή θεία λατρεία, μέ προσήλωση, ἀπερίσπαστοι ἀπό κάθε βιοτική μέριμνα · ἄν καίει στήν καρδιά μας ὁ ἱερός πόθος τῆς θείας κοινωνίας· ἄν προσερχόμαστε στό ποτήριον τῆς ζωῆς μετά  ἀπό κατάλληλη ψυχική προετοιμασία. Ἄς ἐντείνουμε τόν ἀγῶνα μας στό νά καθαρεύουμε ἀπό παντός μολυσμοῦ σαρκός καί πνεύματος. Καί ἄς προσφέρουμε στόν Ἅγιο Θεό μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς τήν λατρευτική προσκύνησή μας  «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ», γιά νά δοξάζεται καί δι' ἡμῶν τό ὑπερένδοξον καί ὑπερύμνητον Ὄνομά Του εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.